USTAWA prawo budowlane

Zmiany, które wejdą w życie 1 lipca 2012 r., zaznaczono kolorem czerwonym.

Zmiany obowiązujące od 1 lipca 2011 r zaznaczono kolorem niebieskim.

Dz.U.10.243.1623

Dz.U.11.32.159

Dz.U.11.45.235

Dz.U.11.94.551

Dz.U.11.135.789

Dz.U.11.142.829

USTAWA

z dnia 7 lipca 1994 r.

Prawo budowlane

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 1. Ustawa – Prawo budowlane, zwana dalej „ustawą”, normuje działalność obejmującąsprawy projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych oraz określazasady działania organów administracji publicznej w tych dziedzinach.

Art. 2. 1. Ustawy nie stosuje się do wyrobisk górniczych.2. Przepisy ustawy nie naruszają przepisów odrębnych, a w szczególności:1) prawa geologicznego i górniczego – w odniesieniu do obiektów budowlanych zakładówgórniczych;2) prawa wodnego – w odniesieniu do urządzeń wodnych;3) o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami – w odniesieniu do obiektów i obszarówwpisanych do rejestru zabytków oraz obiektów i obszarów objętych ochroną konserwatorskąna podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:1) obiekcie budowlanym – należy przez to rozumieć:a) budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi,b) budowlę stanowiącą całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami,c) obiekt małej architektury;2) budynku – należy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany zgruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiadafundamenty i dach;2a) budynku mieszkalnym jednorodzinnym – należy przez to rozumieć budynek wolno stojącyalbo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniupotrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którymdopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalumieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30 %powierzchni całkowitej budynku;3)budowli – należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lubobiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady,tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwalezwiązane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje),ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzeniatechniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody,konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu,budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych(kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni wiatrowych, elektrowni jądrowych i innychurządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względemtechnicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową;3a) obiekcie liniowym – należy przez to rozumieć obiekt budowlany, któregocharakterystycznym parametrem jest długość, w szczególności droga wraz ze zjazdami, liniakolejowa, wodociąg, kanał, gazociąg, ciepłociąg, rurociąg, linia i trakcjaelektroenergetyczna, linia kablowa nadziemna i, umieszczona bezpośrednio w ziemi,podziemna, wał przeciwpowodziowy oraz kanalizacja kablowa, przy czym kable w niejzainstalowane nie stanowią obiektu budowlanego lub jego części ani urządzeniabudowlanego;4) obiekcie małej architektury – należy przez to rozumieć niewielkie obiekty, a w szczególności:a) kultu religijnego, jak: kapliczki, krzyże przydrożne, figury,b) posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej,c) użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku, jak: piaskownice, huśtawki,drabinki, śmietniki;5) tymczasowym obiekcie budowlanym – należy przez to rozumieć obiekt budowlanyprzeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej,przewidziany do przeniesienia w inne miejsce lub rozbiórki, a także obiekt budowlanyniepołączony trwale z gruntem, jak: strzelnice, kioski uliczne, pawilony sprzedaży ulicznej iwystawowe, przykrycia namiotowe i powłoki pneumatyczne, urządzenia rozrywkowe,barakowozy, obiekty kontenerowe;6) budowie – należy przez to rozumieć wykonywanie obiektu budowlanego w określonymmiejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego;7) robotach budowlanych – należy przez to rozumieć budowę, a także prace polegające naprzebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego;7a) przebudowie – należy przez to rozumieć wykonywanie robót budowlanych, w wynikuktórych następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektubudowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchniazabudowy, wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji; w przypadku dróg sądopuszczalne zmiany charakterystycznych parametrów w zakresie niewymagającym zmianygranic pasa drogowego;8) remoncie – należy przez to rozumieć wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanymrobót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiącychbieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innychniż użyto w stanie pierwotnym;9) urządzeniach budowlanych – należy przez to rozumieć urządzenia techniczne związane zobiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jegoprzeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lubgromadzeniu ścieków, a także przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki;10) terenie budowy – należy przez to rozumieć przestrzeń, w której prowadzone są robotybudowlane wraz z przestrzenią zajmowaną przez urządzenia zaplecza budowy;11) prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane – należy przez to rozumieć tytułprawny wynikający z prawa własności, użytkowania wieczystego, zarządu, ograniczonegoprawa rzeczowego albo stosunku zobowiązaniowego, przewidującego uprawnienia dowykonywania robót budowlanych;12) pozwoleniu na budowę – należy przez to rozumieć decyzję administracyjną zezwalającą narozpoczęcie i prowadzenie budowy lub wykonywanie robót budowlanych innych niż budowaobiektu budowlanego;13) dokumentacji budowy – należy przez to rozumieć pozwolenie na budowę wraz z załączonymprojektem budowlanym, dziennik budowy, protokoły odbiorów częściowych i końcowych, wmiarę potrzeby, rysunki i opisy służące realizacji obiektu, operaty geodezyjne i książkęobmiarów, a w przypadku realizacji obiektów metodą montażu – także dziennik montażu;14) dokumentacji powykonawczej – należy przez to rozumieć dokumentację budowy znaniesionymi zmianami dokonanymi w toku wykonywania robót oraz geodezyjnymipomiarami powykonawczymi;15) terenie zamkniętym – należy przez to rozumieć teren zamknięty, o którym mowa wprzepisach prawa geodezyjnego i kartograficznego;16) (uchylony);17) właściwym organie – należy przez to rozumieć organy administracji architektonicznobudowlaneji nadzoru budowlanego, stosownie do ich właściwości, określonej w rozdziale 8;18) (uchylony);19) organie samorządu zawodowego – należy przez to rozumieć organy określone w ustawie zdnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwaoraz urbanistów (Dz. U. z 2001 r. Nr 5, poz. 42, z późn. zm.2));20) obszarze oddziaływania obiektu – należy przez to rozumieć teren wyznaczony w otoczeniuobiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tymobiektem ograniczenia w zagospodarowaniu tego terenu;21) (uchylony);22) odnawialnym źródle energii – należy przez to rozumieć odnawialne źródło energii, októrym mowa w art. 3 pkt 20 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz.U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625, z późn. zm.);23) cieple użytkowym w kogeneracji – należy przez to rozumieć ciepło użytkowe w kogeneracji,o którym mowa w art. 3 pkt 34 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne.

Art. 4. Każdy ma prawo zabudowy nieruchomości gruntowej, jeżeli wykaże prawo dodysponowania nieruchomością na cele budowlane, pod warunkiem zgodności zamierzeniabudowlanego z przepisami.

Art. 5. 1. Obiekt budowlany wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy,biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określonyw przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej,zapewniając:1) spełnienie wymagań podstawowych dotyczących:a) bezpieczeństwa konstrukcji,b) bezpieczeństwa pożarowego,c) bezpieczeństwa użytkowania,d) odpowiednich warunków higienicznych i zdrowotnych oraz ochrony środowiska,e) ochrony przed hałasem i drganiami,f) odpowiedniej charakterystyki energetycznej budynku oraz racjonalizacji użytkowaniaenergii;2) warunki użytkowe zgodne z przeznaczeniem obiektu, w szczególności w zakresie:a) zaopatrzenia w wodę i energię elektryczną oraz, odpowiednio do potrzeb, w energięcieplną i paliwa, przy założeniu efektywnego wykorzystania tych czynników,b) usuwania ścieków, wody opadowej i odpadów;2a) możliwość dostępu do usług telekomunikacyjnych, w szczególności w zakresieszerokopasmowego dostępu do Internetu;3) możliwość utrzymania właściwego stanu technicznego;4) niezbędne warunki do korzystania z obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowegobudownictwa wielorodzinnego przez osoby niepełnosprawne, w szczególności poruszającesię na wózkach inwalidzkich;5) warunki bezpieczeństwa i higieny pracy;6) ochronę ludności, zgodnie z wymaganiami obrony cywilnej;7) ochronę obiektów wpisanych do rejestru zabytków oraz obiektów objętych ochronąkonserwatorską;8) odpowiednie usytuowanie na działce budowlanej;9) poszanowanie, występujących w obszarze oddziaływania obiektu, uzasadnionych interesówosób trzecich, w tym zapewnienie dostępu do drogi publicznej;10) warunki bezpieczeństwa i ochrony zdrowia osób przebywających na terenie budowy.2. Obiekt budowlany należy użytkować w sposób zgodny z jego przeznaczeniem iwymaganiami ochrony środowiska oraz utrzymywać w należytym stanie technicznym iestetycznym, nie dopuszczając do nadmiernego pogorszenia jego właściwości użytkowych isprawności technicznej, w szczególności w zakresie związanym z wymaganiami, o którychmowa w ust. 1 pkt 1-7.3. Dla budynku oddawanego do użytkowania oraz dla budynku, lokalu mieszkalnego, a takżeczęści budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową, w przypadkach, o którychmowa w ust. 4, dokonuje się oceny charakterystyki energetycznej w formie świadectwacharakterystyki energetycznej zawierającego określenie wielkości energii w kWh/m2/rokniezbędnej do zaspokojenia różnych potrzeb związanych z użytkowaniem budynku, a takżewskazanie możliwych do realizacji robót budowlanych, mogących poprawić pod względemopłacalności ich charakterystykę energetyczną. Świadectwo charakterystyki energetycznej ważnejest 10 lat.4. W przypadku umów, na podstawie których następuje:1) przeniesienie własności:a) budynku,b) lokalu mieszkalnego, z wyjątkiem przeniesienia własności lokalu na podstawie umowyzawartej między osobą, której przysługuje spółdzielcze prawo do lokalu, a spółdzielniąmieszkaniową lubc) będącej nieruchomością części budynku stanowiącej samodzielną całość technicznoużytkową,albo2) zbycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu- zbywca przekazuje nabywcy odpowiednie świadectwo charakterystyki energetycznej;3) powstanie stosunku najmu budynku, lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącejsamodzielną całość techniczno-użytkową – wynajmujący udostępnia najemcy odpowiednieświadectwo charakterystyki energetycznej.4a. W przypadkach, o których mowa w ust. 4, świadectwo charakterystyki energetycznej niemoże być sporządzone przez właściciela budynku, lokalu lub będącej nieruchomością częścibudynku stanowiącej samodzielną całość technicznoużytkową oraz osobę, której przysługujespółdzielcze własnościowe prawo do lokalu.5. W budynkach zasilanych z sieci ciepłowniczej oraz w budynkach z instalacją centralnegoogrzewania zasilaną ze źródła w budynku lub poza nim, świadectwo charakterystykienergetycznej lokalu mieszkalnego może być opracowane na podstawie świadectwacharakterystyki energetycznej budynku. Przepisu nie stosuje się do lokali mieszkalnychposiadających własne instalacje ogrzewcze.5a. W przypadku określonym w ust. 5, właściciel lub zarządca budynku ma obowiązekuzyskania świadectwa charakterystyki energetycznej budynku i przekazania jego kopiinieodpłatnie właścicielowi lokalu mieszkalnego lub osobie, której przysługuje spółdzielczewłasnościowe prawo do lokalu, w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy od dnia złożenia przezniego wniosku w tej sprawie.5b. Świadectwo charakterystyki energetycznej lokalu mieszkalnego należącego do grupylokali mieszkalnych o jednakowych rozwiązaniach konstrukcyjno-materiałowych i instalacyjnychoraz o takim samym stopniu zużycia mającym wpływ na jakość energetyczną lokalumieszkalnego i stwierdzonym na podstawie:1) budowlanej dokumentacji technicznej,2) inwentaryzacji techniczno-budowlanej, w przypadku braku budowlanej dokumentacjitechnicznej- może być opracowane w oparciu o wykonaną dla jednego z tych lokali charakterystykęenergetyczną oraz ocenę tej charakterystyki.6. Świadectwo charakterystyki energetycznej zawierające nieprawdziwe informacje owielkości energii jest wadą fizyczną rzeczy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.3)) o rękojmi za wady.7. Przepisów ust. 3-6 nie stosuje się do budynków:1) podlegających ochronie na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nadzabytkami;2) używanych jako miejsca kultu i do działalności religijnej;3) przeznaczonych do użytkowania w czasie nie dłuższym niż 2 lata;4) niemieszkalnych służących gospodarce rolnej;5) przemysłowych i gospodarczych o zapotrzebowaniu na energię nie większym niż 50kWh/m2/rok;6) mieszkalnych przeznaczonych do użytkowania nie dłużej niż 4 miesiące w roku;7) wolnostojących o powierzchni użytkowej poniżej 50 m2.8. Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego lub częścibudynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową może sporządzać osoba, która:1) posiada pełną zdolność do czynności prawnych;2) ukończyła, w rozumieniu przepisów o szkolnictwie wyższym, co najmniej:a) studia magisterskie albob) studia inżynierskie na kierunkach: architektura, budownictwo, inżynieria środowiska,energetyka lub pokrewnych;3) nie była karana za przestępstwo przeciwko mieniu, wiarygodności dokumentów, obrotowigospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi lub za przestępstwoskarbowe;4) posiada uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej, konstrukcyjno-budowlanejlub instalacyjnej albo odbyła szkolenie i złożyła z wynikiem pozytywnym egzamin przedministrem właściwym do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej.9. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowejokreśli, w drodze rozporządzenia, sposób przeprowadzania i zakres programowy szkolenia orazegzaminu, o których mowa w ust. 8 pkt 4, warunki i wysokość odpłatności za szkolenie ipostępowanie egzaminacyjne mając na uwadze zapewnienie odpowiedniego poziomuedukacyjnego szkoleń w celu zagwarantowania rzetelnego i sprawnego przygotowaniakandydatów do egzaminu.10. Wpływy z opłat za postępowania egzaminacyjne stanowią dochód budżetu państwa.11. Za równorzędne z odbyciem szkolenia oraz złożeniem z wynikiem pozytywnymegzaminu, o których mowa w ust. 8 pkt 4 uznaje się ukończenie, nie mniej niż rocznych, studiówpodyplomowych na kierunkach: architektura, budownictwo, inżyniera środowiska, energetykalub pokrewne w zakresie audytu energetycznego na potrzeby termomodernizacji oraz ocenyenergetycznej budynków.12. Program studiów podyplomowych, o których mowa w ust. 11, powinien uwzględniaćproblematykę objętą programem szkoleń określonym, w drodze rozporządzenia, o którym mowaw ust. 9. Minister właściwy
do spraw szkolnictwa wyższego zatwierdza po zaopiniowaniu przezministra właściwego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowejproponowany przez wydziały szkół wyższych program studiów podyplomowych.13. Obywatel państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lubpaństwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronyumowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, może dokonywać oceny charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całośćtechniczno-użytkową i sporządzać świadectwo charakterystyki energetycznej budynku, lokalumieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową pouznaniu kwalifikacji nabytych w tych państwach, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 18 marca2008 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskichUnii Europejskiej (Dz. U. Nr 63, poz. 394).14. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowejprowadzi w formie elektronicznej rejestr osób, które złożyły z wynikiem pozytywnym egzamin,o którym mowa w ust. 8 pkt 4, oraz osób, które ukończyły studia podyplomowe, o których mowaw ust. 11.15. W rejestrze, o którym mowa w ust. 14, wpisuje się następujące dane:1) numer wpisu;2) numer uprawnienia;3) datę wpisu;4) imię i nazwisko;5) data i miejsce urodzenia;6) adres do korespondencji;7) numer telefonu i faksu.

Art. 51. 1. Osoba posiadająca uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystykienergetycznej budynku, lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całośćtechniczno-użytkową traci je w przypadku:1) skazania prawomocnym wyrokiem za popełnienie przestępstwa, o którym mowa w art. 5 ust.8 pkt 3;2) pozbawienia praw publicznych;3) całkowitego lub częściowego ubezwłasnowolnienia;4) niedopełnienia obowiązków lub naruszenia zakazów określonych w art. 5 ust. 4a oraz art. 52ust. 1, po przeprowadzeniu, przez ministra właściwego do spraw budownictwa, gospodarkiprzestrzennej i mieszkaniowej, postępowania wyjaśniającego w sprawie utraty uprawnień.2. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowejprowadzi w formie elektronicznej rejestr osób, które utraciły uprawnienia do sporządzaniaświadectw charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego lub części budynkustanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową w przypadkach, o których mowa w ust. 1.Rejestr zawiera dane, o których mowa w art. 5 ust. 15 pkt 1-5.3. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1-3, minister właściwy do spraw budownictwa,gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej, na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu, wpisujez urzędu do rejestru, o którym mowa w ust. 2, osoby, które utraciły uprawnienia do sporządzaniaświadectw charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego lub części budynkustanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową.4. W przypadku powzięcia informacji o niedopełnieniu obowiązków lub naruszeniuzakazów, o których mowa w art. 5 ust. 4a oraz art. 52 ust. 1, przez osobę uprawnioną dosporządzania świadectw charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego lub częścibudynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową, minister właściwy do sprawbudownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej wszczyna, z urzędu lub na wniosekosoby, która zleciła osobie uprawnionej sporządzenie świadectwa charakterystyki energetycznejbudynku, lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość technicznoużytkową,postępowanie w sprawie utraty uprawnień.5. W przypadku ustalenia, że osoba uprawniona do sporządzania świadectw charakterystykienergetycznej budynku, lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całośćtechniczno-użytkową nie dopełniła obowiązków lub naruszyła zakazy, o których mowa w art. 5ust. 4a oraz art. 52 ust. 1, minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej imieszkaniowej orzeka, w drodze decyzji, o utracie przez tę osobę uprawnień do sporządzaniaświadectw charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego lub części budynkustanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową. Wpisanie tej osoby do rejestru, o którymmowa w ust. 2, następuje z dniem, gdy decyzja stanie się ostateczna.6. Od decyzji, o której mowa w ust. 5, nie służy odwołanie. Strona niezadowolona z decyzjimoże zwrócić się do ministra właściwego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej, w terminie 2 miesięcy od dnia doręczenia decyzji, z wnioskiem o ponownerozpatrzenie sprawy. Do wniosku stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowaniaadministracyjnego dotyczące odwołań od decyzji.7. W przypadku ustania przyczyny wpisania do rejestru, o którym mowa w ust. 2, nawniosek zainteresowanego, minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej niezwłocznie wykreśla wpis, z zastrzeżeniem ust. 8.

8. W przypadku utraty uprawnień na podstawie decyzji, o której mowa w ust. 5, ponowneich uzyskanie może nastąpić wyłącznie w wyniku pozytywnego złożenia egzaminu, o którymmowa w art. 5 ust. 8 pkt 4. Do egzaminu można przystąpić nie wcześniej niż po upływie 12miesięcy, licząc od dnia utraty uprawnień.

Art. 52. 1. Osoba sporządzająca świadectwo charakterystyki energetycznej budynku, lokalumieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkowąobowiązana jest:1) przechowywać sporządzone świadectwa przez okres 10 lat;2) wykonywać czynności związane ze sporządzaniem świadectwa charakterystykienergetycznej z należytą starannością uwzględniając w szczególności rozwój wiedzytechnicznej oraz zmiany w przepisach prawa;3) zawrzeć umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone wzwiązku ze sporządzaniem świadectwa charakterystyki energetycznej.2. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, w porozumieniu z ministremwłaściwym do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej, po zasięgnięciuopinii Polskiej Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakresubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, termin powstania obowiązkuubezpieczenia oraz minimalną sumę gwarancyjną, biorąc w szczególności pod uwagę zakreszadań realizowanych przez osobę sporządzającą świadectwo charakterystyki energetycznej.

Art. 5a. 1. W przypadku budowy obiektu liniowego, którego przebieg został ustalony wmiejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a także wykonywania innych robótbudowlanych dotyczących obiektu liniowego, gdy liczba stron w postępowaniu przekracza 20,stosuje się przepis art. 49 Kodeksu postępowania administracyjnego.2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do inwestora oraz właścicieli, użytkowników wieczystych izarządców nieruchomości, jeżeli na tych nieruchomościach są lub będą wykonywane robotybudowlane.

Art. 6. Dla działek budowlanych lub terenów, na których jest przewidziana budowaobiektów budowlanych lub funkcjonalnie powiązanych zespołów obiektów budowlanych, należyzaprojektować odpowiednie zagospodarowanie, zgodnie z wymaganiami art. 5, zrealizować jeprzed oddaniem tych obiektów (zespołów) do użytkowania oraz zapewnić utrzymanie tegozagospodarowania we właściwym stanie techniczno-użytkowym przez okres istnienia obiektów(zespołów) budowlanych.

Art. 7. 1. Do przepisów techniczno-budowlanych zalicza się:1) warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane i ich usytuowanie,uwzględniające wymagania, o których mowa w art. 5;2) warunki techniczne użytkowania obiektów budowlanych.2. Warunki, o których mowa w ust. 1 pkt 1, określą, w drodze rozporządzenia:1) minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej dlabudynków oraz związanych z nimi urządzeń;2) właściwi ministrowie, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw budownictwa,gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej, dla obiektów budowlanych niewymienionych wpkt 1.3. Warunki, o których mowa w ust. 1 pkt 2, mogą określić, w drodze rozporządzenia:1) minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej – dlabudynków mieszkalnych;2) właściwi ministrowie, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw budownictwa,gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej – dla innych obiektów budowlanych.

Art. 8. Rada Ministrów może określić, w drodze rozporządzenia, dodatkowe warunkitechniczne, jakim powinny odpowiadać budynki służące bezpieczeństwu lub obronności państwa,albo których przepisów, wydanych na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 1, nie stosuje się do tychbudynków.

Art. 9. 1. W przypadkach szczególnie uzasadnionych dopuszcza się odstępstwo odprzepisów techniczno-budowlanych, o których mowa w art. 7. Odstępstwo nie może powodowaćzagrożenia życia ludzi lub bezpieczeństwa mienia, a w stosunku do obiektów, o których mowa wart. 5 ust. 1 pkt 4 – ograniczenia dostępności dla osób niepełnosprawnych oraz nie powinnopowodować pogorszenia warunków zdrowotno-sanitarnych i użytkowych, a także stanuśrodowiska, po spełnieniu określonych warunków zamiennych.2. Właściwy organ, po uzyskaniu upoważnienia ministra, który ustanowił przepisytechniczno-budowlane, w drodze postanowienia, udziela bądź odmawia zgody na odstępstwo.3. Wniosek do ministra, o którym mowa w ust. 2, w sprawie upoważnienia do udzieleniazgody na odstępstwo właściwy organ składa przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę.Wniosek powinien zawierać:1) charakterystykę obiektu oraz, w miarę potrzeby, projekt zagospodarowania działki lubterenu, a jeżeli odstępstwo mogłoby mieć wpływ na środowisko lub nieruchomości sąsiednie- również projekty zagospodarowania tych nieruchomości, z uwzględnieniem istniejącej iprojektowanej zabudowy;2) szczegółowe uzasadnienie konieczności wprowadzenia odstępstwa;3) propozycje rozwiązań zamiennych;4) pozytywną opinię wojewódzkiego konserwatora zabytków w odniesieniu do obiektówbudowlanych wpisanych do rejestru zabytków oraz innych obiektów budowlanychusytuowanych na obszarach objętych ochroną konserwatorską;5) w zależności od potrzeb – pozytywną opinię innych zainteresowanych organów.4. Minister, o którym mowa w ust. 2, może uzależnić upoważnienie do wyrażenia zgody naodstępstwo od spełnienia dodatkowych warunków.

Art. 10. Wyroby wytworzone w celu zastosowania w obiekcie budowlanym w sposóbtrwały, o właściwościach użytkowych, umożliwiających prawidłowo zaprojektowanym iwykonanym obiektom budowlanym spełnienie wymagań podstawowych, o których mowa w art.5 ust. 1 pkt 1, można stosować przy wykonywaniu robót budowlanych wyłącznie, jeżeli wyrobyte zostały wprowadzone do obrotu zgodnie z przepisami odrębnymi.

Art. 10a. (uchylony).

Art. 11. 1. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia,dopuszczalne stężenia i natężenia czynników szkodliwych dla zdrowia wydzielanych przezmateriały budowlane, urządzenia i elementy wyposażenia w pomieszczeniach przeznaczonych napobyt ludzi.

2. Minister właściwy do spraw rolnictwa, w porozumieniu z ministrem właściwym do sprawzdrowia, może określić, w drodze rozporządzenia, dopuszczalne stężenia i natężenia czynnikówszkodliwych w pomieszczeniach przeznaczonych dla zwierząt.

Rozdział 2

Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie

Art. 12. 1. Za samodzielną funkcję techniczną w budownictwie uważa się działalnośćzwiązaną z koniecznością fachowej oceny zjawisk technicznych lub samodzielnego rozwiązaniazagadnień architektonicznych i technicznych oraz techniczno-organizacyjnych, a w szczególnościdziałalność obejmującą:1) projektowanie, sprawdzanie projektów architektoniczno-budowlanych i sprawowanienadzoru autorskiego;2) kierowanie budową lub innymi robotami budowlanymi;3) kierowanie wytwarzaniem konstrukcyjnych elementów budowlanych oraz nadzór i kontrolętechniczną wytwarzania tych elementów;4) wykonywanie nadzoru inwestorskiego;5) sprawowanie kontroli technicznej utrzymania obiektów budowlanych;6) (uchylony);7) rzeczoznawstwo budowlane.2. Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, określone w ust. 1 pkt 1-5, mogąwykonywać wyłącznie osoby posiadające odpowiednie wykształcenie techniczne i praktykęzawodową, dostosowane do rodzaju, stopnia skomplikowania działalności i innych wymagańzwiązanych z wykonywaną funkcją, stwierdzone decyzją, zwaną dalej „uprawnieniamibudowlanymi”, wydaną przez organ samorządu zawodowego.3. Warunkiem uzyskania uprawnień budowlanych jest zdanie egzaminu ze znajomościprocesu budowlanego oraz umiejętności praktycznego zastosowania wiedzy technicznej.4. Egzamin składa się przed komisją egzaminacyjną powoływaną przez organ samorząduzawodowego albo inny upoważniony organ.5. Koszty postępowania kwalifikacyjnego, obejmujące w szczególności wynagrodzenieczłonków komisji egzaminacyjnej, ponosi osoba ubiegająca się o nadanie uprawnieńbudowlanych.6. Osoby wykonujące samodzielne funkcje techniczne w budownictwie są odpowiedzialneza wykonywanie tych funkcji zgodnie z przepisami i zasadami wiedzy technicznej oraz zanależytą staranność w wykonywaniu pracy, jej właściwą organizację, bezpieczeństwo i jakość.7. Podstawę do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie stanowiwpis, w drodze decyzji, do centralnego rejestru, o którym mowa w art. 88a ust. 1 pkt 3 lit. a, oraz- zgodnie z odrębnymi przepisami – wpis na listę członków właściwej izby samorząduzawodowego, potwierdzony zaświadczeniem wydanym przez tę izbę, z określonym w nimterminem ważności.8. (uchylony).9. Organy samorządu zawodowego są obowiązane przekazywać bezzwłocznie informacje owpisie na listę członków właściwej izby samorządu zawodowego oraz o wykreśleniu z tej listy, wcelu ujawnienia w rejestrze, o którym mowa w art. 88a ust. 1 pkt 3 lit. a.

Art. 12a. Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, określone w art. 12 ust. 1, mogąrównież wykonywać osoby, których odpowiednie kwalifikacje zawodowe zostały uznane nazasadach określonych w przepisach odrębnych.

Art. 12b. (uchylony).

Art. 12c. (uchylony).

Art. 13. 1. Uprawnienia budowlane mogą być udzielane do:1) projektowania;2) kierowania robotami budowlanymi.2. W uprawnieniach budowlanych należy określić specjalność i ewentualną specjalizacjętechniczno-budowlaną oraz zakres prac projektowych lub robót budowlanych objętych danymuprawnieniem.3. Uprawnienia do kierowania robotami budowlanymi stanowią również podstawę dowykonywania samodzielnych funkcji technicznych, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 3 i 4.4. Uprawnienia do projektowania lub kierowania robotami budowlanymi stanowią równieżpodstawę do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych, o których mowa w art. 12 ust. 1pkt 5 i 6.

Art. 14. 1. Uprawnienia budowlane są udzielane w specjalnościach:1) architektonicznej;2) konstrukcyjno-budowlanej;2a) drogowej;2b) mostowej;2c) kolejowej;2d) wyburzeniowej;2e) telekomunikacyjnej;3) (uchylony);4) instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń cieplnych, wentylacyjnych, gazowych,wodociągowych i kanalizacyjnych;5) instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych;6) (uchylony).2. W ramach specjalności wymienionych w ust. 1 mogą być wyodrębniane specjalizacjetechniczno-budowlane.3. Uzyskanie uprawnień budowlanych w specjalnościach, o których mowa w ust. 1, wymaga:1) do projektowania bez ograniczeń i sprawdzania projektów architektoniczno-budowlanych:a) ukończenia studiów magisterskich, w rozumieniu przepisów o szkolnictwie wyższym, nakierunku odpowiednim dla danej specjalności,b) odbycia dwuletniej praktyki przy sporządzaniu projektów,c) odbycia rocznej praktyki na budowie;2) do projektowania w ograniczonym zakresie:a) ukończenia wyższych studiów zawodowych, w rozumieniu przepisów o wyższychszkołach zawodowych, na kierunku odpowiednim dla danej specjalności lub ukończeniastudiów magisterskich, w rozumieniu przepisów o szkolnictwie wyższym, na kierunkupokrewnym dla danej specjalności,b) odbycia dwuletniej praktyki przy sporządzaniu projektów,c) odbycia rocznej praktyki na budowie;3) do kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń:a) ukończenia studiów magisterskich, w rozumieniu przepisów o szkolnictwie wyższym, nakierunku odpowiednim dla danej specjalności,b) odbycia dwuletniej praktyki na budowie;4) do kierowania robotami budowlanymi w ograniczonym zakresie:a) ukończenia wyższych studiów zawodowych, w rozumieniu przepisów o wyższychszkołach zawodowych, na kierunku odpowiednim dla danej specjalności lub ukończeniastudiów magisterskich, w rozumieniu przepisów o szkolnictwie wyższym, na kierunkupokrewnym dla danej specjalności,b) odbycia trzyletniej praktyki na budowie.4. Warunkiem zaliczenia praktyki zawodowej jest praca polegająca na bezpośrednimuczestnictwie w pracach projektowych albo na pełnieniu funkcji technicznej na budowie podkierownictwem osoby posiadającej odpowiednie uprawnienia budowlane, a w przypadkuodbywania praktyki za granicą pod kierunkiem osoby posiadającej uprawnienia odpowiednie wdanym kraju.5. Do osób ubiegających się o uprawnienia budowlane bez ograniczeń, posiadającychuprawnienia budowlane w ograniczonym zakresie w tej specjalności, nie stosuje się przepisówust. 3 pkt 1 lit. b i c lub ust. 3 pkt 3 lit. b.

Art. 15. 1. Rzeczoznawcą budowlanym może być osoba, która:1) korzysta w pełni z praw publicznych;2) posiada:a) tytuł zawodowy magistra inżyniera, magistra inżyniera architekta, inżyniera lub inżynieraarchitekta,b) uprawnienia budowlane bez ograniczeń,c) co najmniej 10 lat praktyki w zakresie objętym rzeczoznawstwem,d) znaczący dorobek praktyczny w zakresie objętym rzeczoznawstwem.2. Właściwy organ samorządu zawodowego, na wniosek zainteresowanego, orzeka, wdrodze decyzji, o nadaniu tytułu rzeczoznawcy budowlanego, określając zakres rzeczoznawstwa.3. Właściwy organ samorządu zawodowego może również nadać tytuł rzeczoznawcy osobie,która nie spełnia warunku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2 lit. a i b, ale posiada szczególną wiedzęi doświadczenie w zakresie nieobjętym uprawnieniami budowlanymi.4. Podstawę do podjęcia czynności rzeczoznawcy budowlanego stanowi dokonanie wpisu, wdrodze decyzji, do centralnego rejestru rzeczoznawców budowlanych.5. Właściwy organ samorządu zawodowego orzeka, w drodze decyzji, o pozbawieniu tytułurzeczoznawcy budowlanego na wniosek rzeczoznawcy lub w razie:1) pozbawienia praw publicznych;2) ukarania z tytułu odpowiedzialności zawodowej;3) nienależytego wykonywania czynności rzeczoznawcy budowlanego.6. Właściwy organ samorządu zawodowego przesyła ostateczną decyzję o pozbawieniutytułu rzeczoznawcy budowlanego do Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego.7. Skreślenie z centralnego rejestru rzeczoznawców budowlanych następuje:1) na podstawie ostatecznej decyzji o pozbawieniu tytułu rzeczoznawcy budowlanego;2) w razie śmierci rzeczoznawcy.

Art. 16. 1. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej imieszkaniowej określi, w drodze rozporządzenia: rodzaje i zakres przygotowania zawodowegodo wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie, sposób stwierdzaniaposiadania tego przygotowania, ograniczenia zakresu uprawnień budowlanych, wykaz kierunkówwykształcenia odpowiedniego i pokrewnego dla danej specjalności, wykaz specjalizacjiwyodrębnionych w ramach poszczególnych specjalności, a także sposób przeprowadzania izakres egzaminu, zasady odpłatności za postępowanie kwalifikacyjne oraz zasady wynagradzaniaczłonków komisji egzaminacyjnej.1a. W rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 1, należy w szczególności uregulować sprawy:1) sposobu dokumentowania posiadanego wykształcenia i kwalifikowania wykształcenia zaodpowiednie lub pokrewne,2) sposobu dokumentowania praktyki i kryteriów uznawania praktyki,3) sposobu przeprowadzania egzaminu na uprawnienia budowlane,4) ustalania wysokości odpłatności za postępowanie kwalifikacyjne,5) ustalania wynagrodzenia członków komisji egzaminacyjnej,6) sposobu stwierdzania przygotowania zawodowego oraz uzyskiwania specjalizacjitechniczno-budowlanej,7) ograniczania zakresu uprawnień budowlanych,8) określania rodzajów specjalizacji techniczno-budowlanych,w taki sposób, aby mając na względzie zachowanie interesu osób ubiegających się o nadanieuprawnień budowlanych, rozporządzenie nie stwarzało problemów interpretacyjnych przystosowaniu w praktyce.2. (uchylony).3. (uchylony).4. (uchylony).5. (uchylony).6. (uchylony).

Rozdział 3

Prawa i obowiązki uczestników procesu budowlanego

Art. 17. Uczestnikami procesu budowlanego, w rozumieniu ustawy, są:1) inwestor;2) inspektor nadzoru inwestorskiego;3) projektant;4) kierownik budowy lub kierownik robót.

Art. 18. 1. Do obowiązków inwestora należy zorganizowanie procesu budowy, zuwzględnieniem zawartych w przepisach zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, a wszczególności zapewnienie:1) opracowania projektu budowlanego i, stosownie do potrzeb, innych projektów,2) objęcia kierownictwa budowy przez kierownika budowy,3) opracowania planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,4) wykonania i odbioru robót budowlanych,5) w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania robót budowlanych lubwarunkami gruntowymi, nadzoru nad wykonywaniem robót budowlanych- przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych.2. Inwestor może ustanowić inspektora nadzoru inwestorskiego na budowie.3. Inwestor może zobowiązać projektanta do sprawowania nadzoru autorskiego.

Art. 19. 1. Właściwy organ może w decyzji o pozwoleniu na budowę nałożyć na inwestoraobowiązek ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego, a także obowiązek zapewnienianadzoru autorskiego, w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania obiektulub robót budowlanych bądź przewidywanym wpływem na środowisko.2. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowejokreśli, w drodze rozporządzenia, rodzaje obiektów budowlanych, przy których realizacji jestwymagane ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego, oraz listę obiektów budowlanych ikryteria techniczne, jakimi powinien kierować się organ podczas nakładania na inwestoraobowiązku ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego.

Art. 20. 1. Do podstawowych obowiązków projektanta należy:1) opracowanie projektu budowlanego w sposób zgodny z ustaleniami określonymi w decyzji owarunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w decyzji o środowiskowychuwarunkowaniach, o której mowa w art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. oudostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronieśrodowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227, z późn.zm.4)), lub w pozwoleniu, o którym mowa w art. 23 i 23a ustawy z dnia 21 marca 1991 r. oobszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (Dz. U. z 2003 r. Nr153, poz. 1502, z późn. zm.5)), wymaganiami ustawy, przepisami oraz zasadami wiedzytechnicznej;1a) zapewnienie, w razie potrzeby, udziału w opracowaniu projektu osób posiadającychuprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalności oraz wzajemneskoordynowanie techniczne wykonanych przez te osoby opracowań projektowych,zapewniające uwzględnienie zawartych w przepisach zasad bezpieczeństwa i ochronyzdrowia w procesie budowy, z uwzględnieniem specyfiki projektowanego obiektubudowlanego;1b) sporządzenie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia ze względu naspecyfikę projektowanego obiektu budowlanego, uwzględnianej w planie bezpieczeństwa iochrony zdrowia;2) uzyskanie wymaganych opinii, uzgodnień i sprawdzeń rozwiązań projektowych w zakresiewynikającym z przepisów;3) wyjaśnianie wątpliwości dotyczących projektu i zawartych w nim rozwiązań;3a) sporządzanie lub uzgadnianie indywidualnej dokumentacji technicznej, o której mowa w art.10 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. Nr 92, poz.881, z 2009 r. Nr 18, poz. 97 oraz z 2010 r. Nr 114, poz. 760);4) sprawowanie nadzoru autorskiego na żądanie inwestora lub właściwego organu w zakresie:a) stwierdzania w toku wykonywania robót budowlanych zgodności realizacji z projektem,b) uzgadniania możliwości wprowadzenia rozwiązań zamiennych w stosunku doprzewidzianych w projekcie, zgłoszonych przez kierownika budowy lub inspektoranadzoru inwestorskiego.2. Projektant ma obowiązek zapewnić sprawdzenie projektu architektoniczno-budowlanegopod względem zgodności z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, przez osobę posiadającąuprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności lubrzeczoznawcę budowlanego.3. Obowiązek, o którym mowa w ust. 2, nie dotyczy:1) zakresu objętego sprawdzaniem i opiniowaniem na podstawie przepisów szczególnych;2) projektów obiektów budowlanych o prostej konstrukcji, jak: budynki mieszkalnejednorodzinne, niewielkie obiekty gospodarcze, inwentarskie i składowe.4. Projektant, a także sprawdzający, o którym mowa w ust. 2, do projektu budowlanegodołącza oświadczenie o sporządzeniu projektu budowlanego, zgodnie z obowiązującymiprzepisami oraz zasadami wiedzy technicznej.

Art. 21. Projektant, w trakcie realizacji budowy, ma prawo:1) wstępu na teren budowy i dokonywania zapisów w dzienniku budowy dotyczących jejrealizacji;2) żądania wpisem do dziennika budowy wstrzymania robót budowlanych w razie:a) stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia,b) wykonywania ich niezgodnie z projektem.

Art. 21a. 1. Kierownik budowy jest obowiązany, w oparciu o informację, o której mowa wart. 20 ust. 1 pkt 1b, sporządzić lub zapewnić sporządzenie, przed rozpoczęciem budowy, planubezpieczeństwa i ochrony zdrowia, uwzględniając specyfikę obiektu budowlanego i warunkiprowadzenia robót budowlanych, w tym planowane jednoczesne prowadzenie robótbudowlanych i produkcji przemysłowej.1a. Plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia na budowie sporządza się, jeżeli:1) w trakcie budowy wykonywany będzie przynajmniej jeden z rodzajów robót budowlanychwymienionych w ust. 2 lub2) przewidywane roboty budowlane mają trwać dłużej niż 30 dni roboczych i jednocześniebędzie przy nich zatrudnionych co najmniej 20 pracowników lub pracochłonnośćplanowanych robót będzie przekraczać 500 osobodni.2. W planie, o którym mowa w ust. 1, należy uwzględnić specyfikę następujących rodzajówrobót budowlanych:1) których charakter, organizacja lub miejsce prowadzenia stwarza szczególnie wysokie ryzykopowstania zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia ludzi, a w szczególności przysypania ziemiąlub upadku z wysokości;2) przy prowadzeniu których występują działania substancji chemicznych lub czynnikówbiologicznych zagrażających bezpieczeństwu i zdrowiu ludzi;3) stwarzających zagrożenie promieniowaniem jonizującym;4) prowadzonych w pobliżu linii wysokiego napięcia lub czynnych linii komunikacyjnych;5) stwarzających ryzyko utonięcia pracowników;6) prowadzonych w studniach, pod ziemią i w tunelach;7) wykonywanych przez kierujących pojazdami zasilanymi z linii napowietrznych;8) wykonywanych w kesonach, z atmosferą wytwarzaną ze sprężonego powietrza;9) wymagających użycia materiałów wybuchowych;10) prowadzonych przy montażu i demontażu ciężkich elementów prefabrykowanych.3. Wymagania dotyczące bezpieczeństwa i ochrony zdrowia przy wykonywaniu robótbudowlanych określają odrębne przepisy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.4. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowejokreśli, w drodze rozporządzenia:1) szczegółowy zakres i formę:a) informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,b) planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia- mając na uwadze specyfikę projektowanego obiektu budowlanego;2) szczegółowy zakres rodzajów robót budowlanych, o których mowa w ust. 2, mając nauwadze stopień zagrożeń, jakie stwarzają poszczególne ich rodzaje.

Art. 22. Do podstawowych obowiązków kierownika budowy należy:1) protokolarne przejęcie od inwestora i odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy wraz zeznajdującymi się na nim obiektami budowlanymi, urządzeniami technicznymi i stałymipunktami osnowy geodezyjnej oraz podlegającymi ochronie elementami środowiskaprzyrodniczego i kulturowego;2) prowadzenie dokumentacji budowy;3) zapewnienie geodezyjnego wytyczenia obiektu oraz zorganizowanie budowy i kierowaniebudową obiektu budowlanego w sposób zgodny z projektem i pozwoleniem na budowę,przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, oraz przepisami bezpieczeństwa i higienypracy;3a) koordynowanie realizacji zadań zapobiegających zagrożeniom bezpieczeństwa i ochronyzdrowia:a) przy opracowywaniu technicznych lub organizacyjnych założeń planowanych robótbudowlanych lub ich poszczególnych etapów, które mają być prowadzone jednocześnielub kolejno,b) przy planowaniu czasu wymaganego do zakończenia robót budowlanych lub ichposzczególnych etapów;3b) koordynowanie działań zapewniających przestrzeganie podczas wykonywania robótbudowlanych zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia zawartych w przepisach, o którychmowa w art. 21a ust. 3, oraz w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia;3c) wprowadzanie niezbędnych zmian w informacji, o której mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b, orazw planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, wynikających z postępu wykonywanych robótbudowlanych;3d) podejmowanie niezbędnych działań uniemożliwiających wstęp na budowę osobomnieupoważnionym;4) wstrzymanie robót budowlanych w przypadku stwierdzenia możliwości powstaniazagrożenia oraz bezzwłoczne zawiadomienie o tym właściwego organu;5) zawiadomienie inwestora o wpisie do dziennika budowy dotyczącym wstrzymania robótbudowlanych z powodu wykonywania ich niezgodnie z projektem;6) realizacja zaleceń wpisanych do dziennika budowy;7) zgłaszanie inwestorowi do sprawdzenia lub odbioru wykonanych robót ulegających zakryciubądź zanikających oraz zapewnienie dokonania wymaganych przepisami lub ustalonych wumowie prób i sprawdzeń instalacji, urządzeń technicznych i przewodów kominowych przedzgłoszeniem obiektu budowlanego do odbioru;8) przygotowanie dokumentacji powykonawczej obiektu budowlanego;9) zgłoszenie obiektu budowlanego do odbioru odpowiednim wpisem do dziennika budowyoraz uczestniczenie w czynnościach odbioru i zapewnienie usunięcia stwierdzonych wad, atakże przekazanie inwestorowi oświadczenia, o którym mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2.

Art. 23. Kierownik budowy ma prawo:1) występowania do inwestora o zmiany w rozwiązaniach projektowych, jeżeli są oneuzasadnione koniecznością zwiększenia bezpieczeństwa realizacji robót budowlanych lubusprawnienia procesu budowy;2) ustosunkowania się w dzienniku budowy do zaleceń w nim zawartych.

Art. 23a. (uchylony).

Art. 24. 1. Łączenie funkcji kierownika budowy i inspektora nadzoru inwestorskiego nie jestdopuszczalne.

2. Przepisy ust. 1 oraz art. 22 i art. 23 stosuje się odpowiednio do kierownika robót.

Art. 25. Do podstawowych obowiązków inspektora nadzoru inwestorskiego należy:1) reprezentowanie inwestora na budowie przez sprawowanie kontroli zgodności jej realizacji zprojektem i pozwoleniem na budowę, przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej;2) sprawdzanie jakości wykonywanych robót i wbudowanych wyrobów budowlanych, a wszczególności zapobieganie zastosowaniu wyrobów budowlanych wadliwych iniedopuszczonych do stosowania w budownictwie;3) sprawdzanie i odbiór robót budowlanych ulegających zakryciu lub zanikających,uczestniczenie w próbach i odbiorach technicznych instalacji, urządzeń technicznych iprzewodów kominowych oraz przygotowanie i udział w czynnościach odbioru gotowychobiektów budowlanych i przekazywanie ich do użytkowania;4) potwierdzanie faktycznie wykonanych robót oraz usunięcia wad, a także, na żądanieinwestora, kontrolowanie rozliczeń budowy.

Art. 26. Inspektor nadzoru inwestorskiego ma prawo:1) wydawać kierownikowi budowy lub kierownikowi robót polecenia, potwierdzone wpisem dodziennika budowy, dotyczące: usunięcia nieprawidłowości lub zagrożeń, wykonania prób lubbadań, także wymagających odkrycia robót lub elementów zakrytych, oraz przedstawieniaekspertyz dotyczących prowadzonych robót budowlanych i dowodów dopuszczenia dostosowania w budownictwie wyrobów budowlanych oraz urządzeń technicznych;2) żądać od kierownika budowy lub kierownika robót dokonania poprawek bądź ponownegowykonania wadliwie wykonanych robót, a także wstrzymania dalszych robót budowlanych wprzypadku, gdyby ich kontynuacja mogła wywołać zagrożenie bądź spowodowaćniedopuszczalną niezgodność z projektem lub pozwoleniem na budowę.

Art. 27. Przy budowie obiektu budowlanego, wymagającego ustanowienia inspektorównadzoru inwestorskiego w zakresie różnych specjalności, inwestor wyznacza jednego z nich jakokoordynatora ich czynności na budowie.

Rozdział 4

Postępowanie poprzedzające rozpoczęcie robót budowlanych

Art. 28. 1. Roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji opozwoleniu na budowę, z zastrzeżeniem art. 29-31.

2. Stronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę są: inwestor oraz właściciele,użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływaniaobiektu.3. Przepisu art. 31 Kodeksu postępowania administracyjnego nie stosuje się w postępowaniuw sprawie pozwolenia na budowę.4. Przepisów ust. 2 i 3 nie stosuje się w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowęwymagającym udziału społeczeństwa zgodnie z przepisami ustawy z dnia 3 października 2008 r.o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronieśrodowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. W tym przypadku stosuje się przepisyart. 44 ustawy, o której mowa w zdaniu pierwszym.

Art. 29. 1. Pozwolenia na budowę nie wymaga budowa:1) obiektów gospodarczych związanych z produkcją rolną i uzupełniających zabudowęzagrodową w ramach istniejącej działki siedliskowej:a) parterowych budynków gospodarczych o powierzchni zabudowy do 35 m2, przyrozpiętości konstrukcji nie większej niż 4,80 m,b) płyt do składowania obornika,c) szczelnych zbiorników na gnojówkę lub gnojowicę o pojemności do 25 m3,d) naziemnych silosów na materiały sypkie o pojemności do 30 m3 i wysokości nie większejniż 4,50 m,e) suszarni kontenerowych o powierzchni zabudowy do 21 m2;2) wolno stojących parterowych budynków gospodarczych, wiat i altan oraz przydomowychoranżerii (ogrodów zimowych) o powierzchni zabudowy do 25 m2, przy czym łączna liczbatych obiektów na działce nie może przekraczać dwóch na każde 500 m2 powierzchni działki;3) indywidualnych przydomowych oczyszczalni ścieków o wydajności do 7,50 m3 na dobę;4) altan i obiektów gospodarczych na działkach w rodzinnych ogrodach działkowych opowierzchni zabudowy do 25 m2 w miastach i do 35 m2 poza granicami miast orazwysokości do 5 m przy dachach stromych i do 4 m przy dachach płaskich;5) wiat przystankowych i peronowych;6) budynków gospodarczych o powierzchni zabudowy do 20 m2, służących jako zaplecze dobieżącego utrzymania linii kolejowych, położonych na terenach stanowiących własnośćSkarbu Państwa i będących we władaniu zarządu kolei;7) wolno stojących kabin telefonicznych, szaf i słupków telekomunikacyjnych;8) parkometrów z własnym zasilaniem;9) boisk szkolnych oraz boisk, kortów tenisowych, bieżni służących do rekreacji;10) miejsc postojowych dla samochodów osobowych do 10 stanowisk włącznie;11) zatok parkingowych na drogach wojewódzkich, powiatowych i gminnych;12) tymczasowych obiektów budowlanych, niepołączonych trwale z gruntem i przewidzianychdo rozbiórki lub przeniesienia w inne miejsce w terminie określonym w zgłoszeniu, o którymmowa w art. 30 ust. 1, ale nie później niż przed upływem 120 dni od dnia rozpoczęciabudowy określonego w zgłoszeniu;13) gospodarczych obiektów budowlanych o powierzchni zabudowy do 35 m2, przy rozpiętościkonstrukcji nie większej niż 4,80 m, przeznaczonych wyłącznie na cele gospodarki leśnej ipołożonych na gruntach leśnych Skarbu Państwa;14) obiektów budowlanych piętrzących wodę i upustowych o wysokości piętrzenia poniżej 1 mpoza rzekami żeglownymi oraz poza obszarem parków narodowych, rezerwatów przyrody iparków krajobrazowych oraz ich otulin;15) przydomowych basenów i oczek wodnych o powierzchni do 30 m2;16) pomostów o długości całkowitej do 25 m i wysokości, liczonej od korony pomostu do dnaakwenu, do 2,50 m, służących do:a) cumowania niewielkich jednostek pływających, jak łodzie, kajaki, jachty,b) uprawiania wędkarstwa,c) rekreacji;17) opasek brzegowych oraz innych sztucznych, powierzchniowych lub liniowych umocnieńbrzegów rzek i potoków górskich oraz brzegu morskiego, brzegu morskich wódwewnętrznych, niestanowiących konstrukcji oporowych;18) pochylni przeznaczonych dla osób niepełnosprawnych;19) instalacji zbiornikowych na gaz płynny z pojedynczym zbiornikiem o pojemności do 7 m3,przeznaczonych do zasilania instalacji gazowych w budynkach mieszkalnychjednorodzinnych;20) przyłączy: elektroenergetycznych, wodociągowych, kanalizacyjnych, gazowych, cieplnych itelekomunikacyjnych;20a) telekomunikacyjnych linii kablowych;20b) kanalizacji kablowej;21) urządzeń pomiarowych, wraz z ogrodzeniami i drogami wewnętrznymi, państwowej służbyhydrologiczno-meteorologicznej i państwowej służby hydrogeologicznej:a) posterunków: wodowskazowych, meteorologicznych, opadowych oraz wód podziemnych,b) punktów: obserwacyjnych stanów wód podziemnych oraz monitoringu jakości wódpodziemnych,c) piezometrów obserwacyjnych i obudowanych źródeł;22) obiektów małej architektury;23) ogrodzeń;24) obiektów przeznaczonych do czasowego użytkowania w trakcie realizacji robótbudowlanych, położonych na terenie budowy, oraz ustawianie barakowozów używanychprzy wykonywaniu robót budowlanych, badaniach geologicznych i pomiarach geodezyjnych;25) tymczasowych obiektów budowlanych stanowiących wyłącznie eksponaty wystawowe,niepełniących jakichkolwiek funkcji użytkowych, usytuowanych na terenach przeznaczonychna ten cel;26) znaków geodezyjnych, a także obiektów triangulacyjnych, poza obszarem parkównarodowych i rezerwatów przyrody;27) instalacji telekomunikacyjnych w obrębie budynków będących w użytkowaniu.2. Pozwolenia na budowę nie wymaga wykonywanie robót budowlanych polegających na:1) remoncie istniejących obiektów budowlanych i urządzeń budowlanych, z wyjątkiemobiektów wpisanych do rejestru zabytków;2) (uchylony);3) (uchylony);4) dociepleniu budynków o wysokości do 12 m;5) utwardzeniu powierzchni gruntu na działkach budowlanych;6) instalowaniu tablic i urządzeń reklamowych, z wyjątkiem usytuowanych na obiektachwpisanych do rejestru zabytków w rozumieniu przepisów o ochronie zabytków i opiece nadzabytkami oraz z wyjątkiem reklam świetlnych i podświetlanych usytuowanych pozaobszarem zabudowanym w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym;7) (uchylony);8) (uchylony);9) wykonywaniu urządzeń melioracji wodnych szczegółowych, z wyjątkiem:a) ziemnych stawów hodowlanych,b) urządzeń melioracji wodnych szczegółowych usytuowanych w granicach parkównarodowych, rezerwatów przyrody i parków krajobrazowych oraz ich otulin;10) wykonywaniu ujęć wód śródlądowych powierzchniowych o wydajności poniżej 50 m3/h orazobudowy ujęć wód podziemnych;11) przebudowie sieci elektroenergetycznych, wodociągowych, kanalizacyjnych, gazowych,cieplnych i telekomunikacyjnych;12) przebudowie dróg, torów i urządzeń kolejowych;13) wykonywaniu podczyszczeniowych robót czerpalnych polegających na usunięciu spłyceńdna, powstałych w czasie użytkowania basenów i kanałów portowych oraz torów wodnych,w stosunku do głębokości technicznych (eksploatacyjnych) i nachyleń skarp podwodnychakwenu;14) instalowaniu krat na obiektach budowlanych;15) instalowaniu urządzeń, w tym antenowych konstrukcji wsporczych i instalacjiradiokomunikacyjnych, na obiektach budowlanych;16) montażu wolno stojących kolektorów słonecznych;17) instalowaniu kabli telekomunikacyjnych w kanalizacji kablowej.3. Pozwolenia na budowę wymagają przedsięwzięcia, które wymagają przeprowadzeniaoceny oddziaływania na środowisko, oraz przedsięwzięcia wymagające przeprowadzenia ocenyoddziaływania na obszar Natura 2000, zgodnie z art. 59 ustawy z dnia 3 października 2008 r. oudostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronieśrodowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

Art. 29a. 1. Budowa przyłączy, o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 20, wymagasporządzenia planu sytuacyjnego na kopii aktualnej mapy zasadniczej lub mapy jednostkowejprzyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.2. Do budowy, o której mowa w ust. 1, stosuje się przepisy prawa energetycznego albo ozbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków.3. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się, jeżeli inwestor dokonał zgłoszenia, o którym mowa wart. 30.

Art. 30. 1. Zgłoszenia właściwemu organowi wymaga, z zastrzeżeniem art. 29 ust. 3:1) budowa, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1-3, 5-19 i 20a-21;1a) budowa, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 20 – z zastrzeżeniem art. 29a;2) wykonywanie robót budowlanych, o których mowa w art. 29 ust. 2 pkt 1, 4-6 oraz 9-13;3) budowa ogrodzeń od strony dróg, ulic, placów, torów kolejowych i innych miejscpublicznych oraz ogrodzeń o wysokości powyżej 2,20 m i wykonywanie robót budowlanychpolegających na instalowaniu:a) krat na budynkach mieszkalnych wielorodzinnych, użyteczności publicznej i zamieszkaniazbiorowego oraz obiektach wpisanych do rejestru zabytków,b) urządzeń o wysokości powyżej 3 m na obiektach budowlanych,c) (uchylona);4) budowa obiektów małej architektury w miejscach publicznych.2. W zgłoszeniu należy określić rodzaj, zakres i sposób wykonywania robót budowlanychoraz termin ich rozpoczęcia. Do zgłoszenia należy dołączyć oświadczenie, o którym mowa w art.32 ust. 4 pkt 2, oraz, w zależności od potrzeb, odpowiednie szkice lub rysunki, a takżepozwolenia, uzgodnienia i opinie wymagane odrębnymi przepisami. W razie koniecznościuzupełnienia zgłoszenia właściwy organ nakłada, w drodze postanowienia, na zgłaszającegoobowiązek uzupełnienia, w określonym terminie, brakujących dokumentów, a w przypadku ichnieuzupełnienia – wnosi sprzeciw, w drodze decyzji.3. Do zgłoszenia budowy, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 19 i 20, należy ponadtodołączyć projekt zagospodarowania działki lub terenu wraz z opisem technicznym instalacji,wykonany przez projektanta posiadającego odpowiednie uprawnienia budowlane. Projektzagospodarowania działki lub terenu, w przypadku budowy instalacji gazowej, o której mowa wart. 29 ust. 1 pkt 19, powinien być uzgodniony z podmiotem właściwym do spraw zabezpieczeńprzeciwpożarowych.4. W zgłoszeniu budowy, o której mowa w ust. 1 pkt 4, należy ponadto przedstawić projektzagospodarowania działki lub terenu, wykonany przez projektanta posiadającego wymaganeuprawnienia budowlane.5. Zgłoszenia, o którym mowa w ust. 1, należy dokonać przed terminem zamierzonegorozpoczęcia robót budowlanych. Do wykonywania robót budowlanych można przystąpić, jeżeliw terminie 30 dni od dnia doręczenia zgłoszenia właściwy organ nie wniesie, w drodze decyzji,sprzeciwu i nie później niż po upływie 2 lat od określonego w zgłoszeniu terminu ichrozpoczęcia.5a. (uchylony).6. Właściwy organ wnosi sprzeciw, jeżeli:1) zgłoszenie dotyczy budowy lub wykonywania robót budowlanych objętych obowiązkiemuzyskania pozwolenia na budowę;2) budowa lub wykonywanie robót budowlanych objętych zgłoszeniem narusza ustaleniamiejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub inne przepisy;3) zgłoszenie dotyczy budowy tymczasowego obiektu budowlanego, o którym mowa w art. 29ust. 1 pkt 12, w miejscu, w którym taki obiekt istnieje.7. Właściwy organ może nałożyć, w drodze decyzji, o której mowa w ust. 5, obowiązekuzyskania pozwolenia na wykonanie określonego obiektu lub robót budowlanych objętychobowiązkiem zgłoszenia, o którym mowa w ust. 1, jeżeli ich realizacja może naruszać ustaleniamiejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub spowodować:1) zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia;2) pogorszenie stanu środowiska lub stanu zachowania zabytków;3) pogorszenie warunków zdrowotno-sanitarnych;4) wprowadzenie, utrwalenie bądź zwiększenie ograniczeń lub uciążliwości dla terenówsąsiednich.

Art. 31. 1. Pozwolenia nie wymaga rozbiórka:1) budynków i budowli – niewpisanych do rejestru zabytków oraz nieobjętych ochronąkonserwatorską – o wysokości poniżej 8 m, jeżeli ich odległość od granicy działki jest niemniejsza niż połowa wysokości;2) obiektów i urządzeń budowlanych, na budowę których nie jest wymagane pozwolenie nabudowę, jeżeli nie podlegają ochronie jako zabytki.2. Rozbiórka obiektów budowlanych, o których mowa w ust. 1 pkt 1, wymaga uprzedniegozgłoszenia właściwemu organowi, w którym należy określić rodzaj, zakres i sposóbwykonywania tych robót. Przepis art. 30 ust. 5 stosuje się odpowiednio.3. Właściwy organ może nałożyć obowiązek uzyskania pozwolenia na rozbiórkę obiektów, októrych mowa w ust. 1 pkt 1, jeżeli rozbiórka tych obiektów:1) może wpłynąć na pogorszenie stosunków wodnych, warunków sanitarnych oraz stanuśrodowiska lub2) wymaga zachowania warunków, od których spełnienia może być uzależnione prowadzenierobót związanych z rozbiórką.4. Właściwy organ może żądać, ze względu na bezpieczeństwo ludzi lub mienia,przedstawienia danych o obiekcie budowlanym lub dotyczących prowadzenia robótrozbiórkowych.5. Roboty zabezpieczające i rozbiórkowe można rozpocząć przed uzyskaniem pozwolenia narozbiórkę lub przed ich zgłoszeniem, jeżeli mają one na celu usunięcie bezpośredniegozagrożenia bezpieczeństwa ludzi lub mienia. Rozpoczęcie takich robót nie zwalnia od obowiązkubezzwłocznego uzyskania pozwolenia na rozbiórkę lub zgłoszenia o zamierzonej rozbiórceobiektu budowlanego.

Art. 32. 1. Pozwolenie na budowę lub rozbiórkę obiektu budowlanego może być wydane pouprzednim:1) przeprowadzeniu oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko albo ocenyoddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000, jeżeli jest ona wymagana przepisamiustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jegoochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania naśrodowisko;2) uzyskaniu przez inwestora, wymaganych przepisami szczególnymi, pozwoleń, uzgodnień lubopinii innych organów;3) wyrażeniu zgody przez ministra właściwego do spraw budownictwa, gospodarkiprzestrzennej i mieszkaniowej – w przypadku budowy gazociągów o zasięgu krajowym lubjeżeli budowa ta wynika z umów międzynarodowych.2. Uzgodnienie, wyrażenie zgody lub opinii, o których mowa w ust. 1 pkt 2, powinnynastąpić w terminie 14 dni od dnia przedstawienia proponowanych rozwiązań. Niezajęcie przezorgan stanowiska w tym terminie uznaje się jako brak zastrzeżeń do przedstawionych rozwiązań.3. Przepis ust. 2 nie dotyczy przypadków, w których stanowisko powinno być wyrażone wdrodze decyzji, oraz uzgodnienia i opiniowania przeprowadzanego w ramach ocenyoddziaływania przedsięwzięcia na środowisko albo oceny oddziaływania przedsięwzięcia naobszar Natura 2000.4. Pozwolenie na budowę może być wydane wyłącznie temu, kto:1) złożył wniosek w tej sprawie w okresie ważności decyzji o warunkach zabudowy izagospodarowania terenu, jeżeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o planowaniu izagospodarowaniu przestrzennym;1a) złożył wniosek w tej sprawie w okresie ważności pozwolenia, o którym mowa w art. 23 i art.23a ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej iadministracji morskiej, jeżeli jest ono wymagane;2) złożył oświadczenie, pod rygorem odpowiedzialności karnej, o posiadanym prawie dodysponowania nieruchomością na cele budowlane.4a. Nie wydaje się pozwolenia na budowę w przypadku rozpoczęcia robót budowlanych znaruszeniem przepisu art. 28 ust. 1.5. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowejokreśli, w drodze rozporządzenia, wzory: wniosku o pozwolenie na budowę, oświadczenia oposiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane i decyzji o pozwoleniuna budowę.6. Wzory wniosku i oświadczenia, o których mowa w ust. 5, powinny obejmować wszczególności dane osobowe lub nazwę inwestora oraz inne informacje niezbędne do podjęciarozstrzygnięcia w prowadzonym postępowaniu. Wzór decyzji o pozwoleniu na budowę powinienobejmować w szczególności określenie organu wydającego decyzję, dane osobowe lub nazwęinwestora i innych stron postępowania oraz inne informacje niezbędne inwestorowi do legalnegowykonywania robót budowlanych.

Art. 33. 1. Pozwolenie na budowę dotyczy całego zamierzenia budowlanego. W przypadkuzamierzenia budowlanego obejmującego więcej niż jeden obiekt, pozwolenie na budowę może,na wniosek inwestora, dotyczyć wybranych obiektów lub zespołu obiektów, mogącychsamodzielnie funkcjonować zgodnie z przeznaczeniem. Jeżeli pozwolenie na budowę dotyczywybranych obiektów lub zespołu obiektów, inwestor jest obowiązany przedstawić projektzagospodarowania działki lub terenu, o którym mowa w art. 34 ust. 3 pkt 1, dla całegozamierzenia budowlanego.2. Do wniosku o pozwolenie na budowę należy dołączyć:1) cztery egzemplarze projektu budowlanego wraz z opiniami, uzgodnieniami, pozwoleniami iinnymi dokumentami wymaganymi przepisami szczególnymi oraz zaświadczeniem, októrym mowa w art. 12 ust. 7, aktualnym na dzień opracowania projektu; nie dotyczy touzgodnienia i opiniowania przeprowadzanego w ramach oceny oddziaływaniaprzedsięwzięcia na środowisko albo oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura2000;2) oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane;3) decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeżeli jest ona wymaganazgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym;3a) pozwolenie, o którym mowa w art. 23 i art. 23a ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarachmorskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej, jeżeli jest ono wymagane;4) w przypadku obiektów zakładów górniczych oraz obiektów usytuowanych na terenachzamkniętych i terenach, o których mowa w art. 82 ust. 3 pkt 1, postanowienie o uzgodnieniuz organem administracji architektoniczno-budowlanej, o którym mowa w art. 82 ust. 2,projektowanych rozwiązań w zakresie:a) linii zabudowy oraz elewacji obiektów budowlanych projektowanych od strony dróg, ulic,placów i innych miejsc publicznych,b) przebiegu i charakterystyki technicznej dróg, linii komunikacyjnych oraz sieci uzbrojeniaterenu, wyprowadzonych poza granice terenu zamkniętego, portów morskich i przystanimorskich, a także podłączeń tych obiektów do sieci użytku publicznego;5) w przypadku obiektów handlowych zezwolenie, o którym mowa w art. 3 ustawy z dnia 11maja 2007 r. o tworzeniu i działaniu wielkopowierzchniowych obiektów handlowych (Dz. U.Nr 127, poz. 880);6) w przypadku obiektów budowlanych, do których ciepło będzie dostarczane zindywidualnego źródła ciepła niebędącego odnawialnym źródłem energii, źródłem ciepłaużytkowego w kogeneracji lub źródłem ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych, dlaktórych to obiektów przewidywana szczytowa moc cieplna instalacji i urządzeń doogrzewania tych obiektów wynosi nie mniej niż 50 kW i zlokalizowanych na terenie, naktórym istnieją techniczne warunki dostarczania ciepła z sieci ciepłowniczej, w której niemniej niż 75% ciepła w skali roku kalendarzowego stanowi ciepło wytwarzane wodnawialnych źródłach energii, ciepło użytkowe w kogeneracji lub ciepło odpadowe zinstalacji przemysłowych, a ceny ciepła stosowane przez przedsiębiorstwo energetycznezajmujące się wytwarzaniem ciepła i dostarczające ciepło do tej sieci ciepłowniczej, sąniższe od obowiązującej średniej ceny sprzedaży ciepła, o której mowa w art. 23 ust. 2 pkt18 lit. c ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne, dla źródła ciepłazużywającego tego samego rodzaju paliwo:a) odmowę wydania warunków przyłączenia do sieci przez przedsiębiorstwo energetycznezajmujące się przesyłem lub dystrybucją ciepła albob) audyt, o którym mowa w art. 28 ust. 3 ustawy z dnia 15 kwietnia z 2011 r. oefektywności energetycznej (Dz. U. Nr 94, poz. 551), wskazujący, że dostarczanie ciepłado tego obiektu z sieci ciepłowniczej zapewnia niższą efektywność energetyczną, aniżeliz innego indywidualnego źródła ciepła, które może być wykorzystane do dostarczaniaciepła do tego obiektu.2a. Na postanowienie, o którym mowa w ust. 2 pkt 4, nie przysługuje zażalenie.3. Do wniosku o pozwolenie na budowę obiektów budowlanych:1) których wykonanie lub użytkowanie może stwarzać poważne zagrożenie dla użytkowników,takich jak: obiekty energetyki jądrowej, rafinerie, zakłady chemiczne, zapory wodne lub2) których projekty budowlane zawierają nowe, niesprawdzone w krajowej praktyce,rozwiązania techniczne, nieznajdujące podstaw w przepisach i Polskich Normach,należy dołączyć specjalistyczną opinię wydaną przez osobę fizyczną lub jednostkę organizacyjnąwskazaną przez właściwego ministra.4. Do wniosku o pozwolenie na rozbiórkę należy dołączyć:1) zgodę właściciela obiektu;2) szkic usytuowania obiektu budowlanego;3) opis zakresu i sposobu prowadzenia robót rozbiórkowych;4) opis sposobu zapewnienia bezpieczeństwa ludzi i mienia;5) pozwolenia, uzgodnienia lub opinie innych organów, a także inne dokumenty, wymaganeprzepisami szczególnymi; nie dotyczy to uzgodnienia i opinii uzyskiwanych w ramach ocenyoddziaływania przedsięwzięcia na środowisko albo oceny oddziaływania przedsięwzięcia naobszar Natura 2000;6) w zależności od potrzeb, projekt rozbiórki obiektu.5. Projekt budowlany i inne dokumenty, o których mowa w ust. 2-4, zawierające informacjeniejawne mogą być za zgodą właściwego organu przechowywane przez inwestora.

Art. 34. 1. Projekt budowlany powinien spełniać wymagania określone w decyzji owarunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeżeli jest ona wymagana zgodnie z przepisamio planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, lub w pozwoleniu, o którym mowa w art. 23 iart. 23a ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej iadministracji morskiej, jeżeli jest ono wymagane.2. Zakres i treść projektu budowlanego powinny być dostosowane do specyfiki i charakteruobiektu oraz stopnia skomplikowania robót budowlanych.3. Projekt budowlany powinien zawierać:1) projekt zagospodarowania działki lub terenu, sporządzony na aktualnej mapie, obejmujący:określenie granic działki lub terenu, usytuowanie, obrys i układy istniejących iprojektowanych obiektów budowlanych, sieci uzbrojenia terenu, sposób odprowadzania luboczyszczania ścieków, układ komunikacyjny i układ zieleni, ze wskazaniemcharakterystycznych elementów, wymiarów, rzędnych i wzajemnych odległości obiektów, wnawiązaniu do istniejącej i projektowanej zabudowy terenów sąsiednich;2) projekt architektoniczno-budowlany, określający funkcję, formę i konstrukcję obiektubudowlanego, jego charakterystykę energetyczną i ekologiczną oraz proponowane niezbędnerozwiązania techniczne, a także materiałowe, ukazujące zasady nawiązania do otoczenia, a wstosunku do obiektów budowlanych, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 4 – również opisdostępności dla osób niepełnosprawnych;3) stosownie do potrzeb:a) oświadczenia właściwych jednostek organizacyjnych o zapewnieniu dostaw energii,wody, ciepła i gazu, odbioru ścieków oraz o warunkach przyłączenia obiektu do sieciwodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych, gazowych, elektroenergetycznych,telekomunikacyjnych oraz dróg lądowych,a)5 z zastrzeżeniem art. 33 ust. 2 pkt 6, oświadczenia właściwych jednostek organizacyjnycho zapewnieniu dostaw energii, wody, ciepła i gazu, odbioru ścieków oraz o warunkachprzyłączenia obiektu do sieci wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych, gazowych,elektroenergetycznych, telekomunikacyjnych oraz dróg lądowych,b) oświadczenie właściwego zarządcy drogi o możliwości połączenia działki z drogąpubliczną zgodnie z przepisami o drogach publicznych;4) w zależności od potrzeb, wyniki badań geologiczno-inżynierskich oraz geotechnicznewarunki posadowienia obiektów budowlanych.3a. Przepisu ust. 3 pkt 1 nie stosuje się do projektu budowlanego przebudowy lub montażuobiektu budowlanego, jeżeli, zgodnie z przepisami o zagospodarowaniu przestrzennym, nie jestwymagane ustalenie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu.3b. Przepisu ust. 3 pkt 2 nie stosuje się do projektu budowlanego budowy lub przebudowyurządzeń budowlanych bądź podziemnych sieci uzbrojenia terenu, jeżeli całość problematykimoże być przedstawiona w projekcie zagospodarowania działki lub terenu.4. Projekt budowlany podlega zatwierdzeniu w decyzji o pozwoleniu na budowę.5. Inwestor, spełniający warunki do uzyskania pozwolenia na budowę, może żądać wydaniaodrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego, poprzedzającej wydanie decyzji opozwoleniu na budowę. Decyzja jest ważna przez czas w niej oznaczony, jednak nie dłużej niżrok.6. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowejokreśli, w drodze rozporządzenia:1) szczegółowy zakres i formę projektu budowlanego;2) szczegółowe zasady ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektówbudowlanych.

Art. 35. 1. Przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę lub odrębnej decyzji ozatwierdzeniu projektu budowlanego właściwy organ sprawdza:1) zgodność projektu budowlanego z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowaniaprzestrzennego albo decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadkubraku miejscowego planu, a także wymaganiami ochrony środowiska, w szczególnościokreślonymi w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, o której mowa w art. 71 ust. 1ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jegoochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania naśrodowisko;2) zgodność projektu zagospodarowania działki lub terenu z przepisami, w tym technicznobudowlanymi;3) kompletność projektu budowlanego i posiadanie wymaganych opinii, uzgodnień, pozwoleń isprawdzeń oraz informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, o której mowa wart. 20 ust. 1 pkt 1b, a także zaświadczenia, o którym mowa w art. 12 ust. 7;5 Art. 34 ust. 3 pkt 3 lit. a zmieniony przez art. 38 pkt 3 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywnościenergetycznej (Dz. U. Nr 94, poz. 551), wejdzie w życie z dniem 1 lipca 2012 r.3) kompletność projektu budowlanego i posiadanie wymaganych opinii, uzgodnień, pozwoleńi sprawdzeń oraz informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, o której mowa wart. 20 ust. 1 pkt 1b, zaświadczenia, o którym mowa w art. 12 ust. 7, oraz dokumentów, októrych mowa w art. 33 ust. 2 pkt 6;4) wykonanie – w przypadku obowiązku sprawdzenia projektu, o którym mowa w art. 20 ust. 2,także sprawdzenie projektu – przez osobę posiadającą wymagane uprawnienia budowlane ilegitymującą się aktualnym na dzień opracowania projektu – lub jego sprawdzenia -zaświadczeniem, o którym mowa w art. 12 ust. 7.2. (uchylony).3. W razie stwierdzenia naruszeń, w zakresie określonym w ust. 1, właściwy organ nakładapostanowieniem obowiązek usunięcia wskazanych nieprawidłowości, określając termin ichusunięcia, a po jego bezskutecznym upływie wydaje decyzję o odmowie zatwierdzenia projektu iudzielenia pozwolenia na budowę.4. W razie spełnienia wymagań określonych w ust. 1 oraz w art. 32 ust. 4, właściwy organnie może odmówić wydania decyzji o pozwoleniu na budowę.5. Właściwy organ wydaje decyzję o odmowie zatwierdzenia projektu budowlanego iudzielenia pozwolenia na budowę, jeżeli na terenie, którego dotyczy projekt zagospodarowaniadziałki lub terenu, znajduje się obiekt budowlany, w stosunku do którego orzeczono nakazrozbiórki.6. W przypadku gdy właściwy organ nie wyda decyzji w sprawie pozwolenia na budowę wterminie 65 dni od dnia złożenia wniosku o wydanie takiej decyzji, organ wyższego stopniawymierza temu organowi, w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie, karę wwysokości 500 zł za każdy dzień zwłoki. Wpływy z kar stanowią dochód budżetu państwa.6a. Przepisu ust. 6 nie stosuje się do pozwolenia na budowę wydawanego dlaprzedsięwzięcia podlegającego ocenie oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko albo ocenie oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000.7. Karę uiszcza się w terminie 14 dni od dnia doręczenia postanowienia, o którym mowa wust. 6. W przypadku nieuiszczenia kary, o której mowa w ust. 6, podlega ona ściągnięciu w trybieprzepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.8. Do terminu, o którym mowa w ust. 6, nie wlicza się terminów przewidzianych wprzepisach prawa do dokonania określonych czynności, okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony, albo z przyczyn niezależnych od organu.

Art. 35a. 1. W przypadku wniesienia skargi do sądu administracyjnego na decyzję opozwoleniu na budowę wstrzymanie wykonania tej decyzji na wniosek skarżącego sąd możeuzależnić od złożenia przez skarżącego kaucji na zabezpieczenie roszczeń inwestora z powoduwstrzymania wykonania decyzji.

2. W przypadku uznania skargi za słuszną w całości lub w części kaucja podlega zwrotowi.3. W przypadku oddalenia skargi kaucję przeznacza się na zaspokojenie roszczeń inwestora.4. W sprawach kaucji stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania cywilnego ozabezpieczeniu roszczeń.

Art. 36. 1. W decyzji o pozwoleniu na budowę właściwy organ, w razie potrzeby:1) określa szczególne warunki zabezpieczenia terenu budowy i prowadzenia robót6 Art. 35 ust. 1 pkt 3 zmieniony przez art. 38 pkt 4 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. Nr 94, poz. 551), wejdzie w życie z dniem 1 lipca 2012 r.budowlanych;2) określa czas użytkowania tymczasowych obiektów budowlanych;3) określa terminy rozbiórki:a) istniejących obiektów budowlanych nieprzewidzianych do dalszego użytkowania,b) tymczasowych obiektów budowlanych;4) określa szczegółowe wymagania dotyczące nadzoru na budowie;5) zamieszcza informację o obowiązkach i warunkach, wynikających z art. 54 lub art. 55;6) (uchylony).2. (uchylony).

Art. 36a. 1. Istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innychwarunków pozwolenia na budowę jest dopuszczalne jedynie po uzyskaniu decyzji o zmianiepozwolenia na budowę.2. Właściwy organ uchyla decyzje o pozwoleniu na budowę, w przypadku wydania decyzji,o której mowa w art. 51 ust. 1 pkt 3.3. W postępowaniu w sprawie zmiany decyzji o pozwoleniu na budowę, przepisy art. 32-35stosuje się odpowiednio do zakresu tej zmiany.4. (uchylony).5. Nieistotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunkówpozwolenia na budowę nie wymaga uzyskania decyzji o zmianie pozwolenia na budowę i jestdopuszczalne, o ile nie dotyczy:1) zakresu objętego projektem zagospodarowania działki lub terenu,2) charakterystycznych parametrów obiektu budowlanego: kubatury, powierzchni zabudowy,wysokości, długości, szerokości i liczby kondygnacji,3) (uchylony),4) (uchylony),5) zapewnienia warunków niezbędnych do korzystania z tego obiektu przez osobyniepełnosprawne,6) zmiany zamierzonego sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części,7) ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkachzabudowy i zagospodarowania terenuoraz nie wymaga uzyskania opinii, uzgodnień, pozwoleń i innych dokumentów, wymaganychprzepisami szczególnymi.6. Projektant dokonuje kwalifikacji zamierzonego odstąpienia oraz jest obowiązanyzamieścić w projekcie budowlanym odpowiednie informacje (rysunek i opis) dotycząceodstąpienia, o którym mowa w ust. 5.

Art. 37. 1. Decyzja o pozwoleniu na budowę wygasa, jeżeli budowa nie została rozpoczętaprzed upływem 3 lat od dnia, w którym decyzja ta stała się ostateczna lub budowa zostałaprzerwana na czas dłuższy niż 3 lata.2. Rozpoczęcie albo wznowienie budowy, w przypadkach określonych w ust. 1, art. 36a ust.2 albo w razie stwierdzenia nieważności bądź uchylenia decyzji o pozwoleniu na budowę, możenastąpić po wydaniu nowej decyzji o pozwoleniu na budowę, o której mowa w art. 28, albodecyzji o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych, o której mowa w art. 51 ust. 4.

Art. 38. 1. Decyzję o pozwoleniu na budowę właściwy organ przesyła niezwłoczniewójtowi, burmistrzowi, prezydentowi miasta albo organowi, który wydał decyzję o warunkachzabudowy i zagospodarowania terenu, decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, o którejmowa w art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji ośrodowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenachoddziaływania na środowisko, lub pozwolenie, o którym mowa w art. 23 i 23a ustawy z dnia 21marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej.2. Właściwy organ prowadzi rejestr decyzji o pozwoleniu na budowę oraz przechowujezatwierdzone projekty budowlane, a także inne dokumenty objęte pozwoleniem na budowę, conajmniej przez okres istnienia obiektu budowlanego, z zastrzeżeniem ust. 3.3. Właściwy organ w decyzji o pozwoleniu na budowę obiektu budowlanego na tereniezamkniętym niezbędnym na cele obronności lub bezpieczeństwa państwa może wyrazić zgodę,aby zatwierdzony projekt budowlany, a także inne dokumenty objęte pozwoleniem na budowęzawierające informacje niejawne przechowywane były przez użytkownika obiektu budowlanego.4. Przepisy ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku ijego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania naśrodowisko wskazują przypadki, gdy informacje o wydanych decyzjach o pozwoleniu na budowępodaje się do publicznej wiadomości oraz gdy dane o tych decyzjach zamieszcza się w publiczniedostępnych wykazach.

Art. 39. 1. Prowadzenie robót budowlanych przy obiekcie budowlanym wpisanym dorejestru zabytków lub na obszarze wpisanym do rejestru zabytków wymaga, przed wydaniemdecyzji o pozwoleniu na budowę, uzyskania pozwolenia na prowadzenie tych robót, wydanegoprzez właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków.2. Pozwolenie na rozbiórkę obiektu budowlanego wpisanego do rejestru zabytków może byćwydane po uzyskaniu decyzji Generalnego Konserwatora Zabytków działającego w imieniuministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego o skreśleniu tegoobiektu z rejestru zabytków.3. W stosunku do obiektów budowlanych oraz obszarów niewpisanych do rejestru zabytków,a ujętych w gminnej ewidencji zabytków, pozwolenie na budowę lub rozbiórkę obiektubudowlanego wydaje właściwy organ w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków.4. Wojewódzki konserwator zabytków jest obowiązany zająć stanowisko w sprawie wnioskuo pozwolenie na budowę lub rozbiórkę obiektów budowlanych, o których mowa w ust. 3, wterminie 30 dni od dnia jego doręczenia. Niezajęcie stanowiska w tym terminie uznaje się jakobrak zastrzeżeń do przedstawionych we wniosku rozwiązań projektowych.

Art. 39a. Budowa obiektu budowlanego, tymczasowego obiektu budowlanego i urządzeniabudowlanego na obszarze Pomnika Zagłady lub jego strefy ochronnej w rozumieniu ustawy zdnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (Dz. U. Nr 41, poz.412, z późn. zm.6)) wymaga, przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę, uzyskania zgodywłaściwego wojewody.

Art. 40. 1. Organ, który wydał decyzję określoną w art. 28, jest obowiązany, za zgodąstrony, na rzecz której decyzja została wydana, do przeniesienia tej decyzji na rzecz innegopodmiotu, jeżeli przyjmuje on wszystkie warunki zawarte w tej decyzji oraz złoży oświadczenie,o którym mowa w art. 32 ust. 4 pkt 2.2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do decyzji o pozwoleniu na wznowienie robótbudowlanych, o której mowa w art. 51 ust. 4.3. Stronami w postępowaniu o przeniesienie decyzji o pozwoleniu na budowę lub opozwoleniu na wznowienie robót budowlanych są jedynie podmioty, między którymi ma byćdokonane przeniesienie decyzji.

Art. 40a. Ilekroć w przepisach niniejszego rozdziału jest mowa o decyzji o warunkachzabudowy i zagospodarowania terenu, rozumie się przez to także decyzję o ustaleniu lokalizacjilinii kolejowej w rozumieniu ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z2007 r. Nr 16, poz. 94, z późn. zm.7)).

Rozdział 5

Budowa i oddawanie do użytku obiektów budowlanych

Art. 41. 1. Rozpoczęcie budowy następuje z chwilą podjęcia prac przygotowawczych naterenie budowy.2. Pracami przygotowawczymi są:1) wytyczenie geodezyjne obiektów w terenie;2) wykonanie niwelacji terenu;3) zagospodarowanie terenu budowy wraz z budową tymczasowych obiektów;4) wykonanie przyłączy do sieci infrastruktury technicznej na potrzeby budowy.3. Prace przygotowawcze mogą być wykonywane tylko na terenie objętym pozwoleniem nabudowę lub zgłoszeniem.4. Inwestor jest obowiązany zawiadomić o zamierzonym terminie rozpoczęcia robótbudowlanych, na które jest wymagane pozwolenie na budowę, właściwy organ oraz projektantasprawującego nadzór nad zgodnością realizacji budowy z projektem, co najmniej na 7 dni przedich rozpoczęciem, dołączając na piśmie:1) oświadczenie kierownika budowy (robót), stwierdzające sporządzenie planu bezpieczeństwai ochrony zdrowia oraz przyjęcie obowiązku kierowania budową (robotami budowlanymi), atakże zaświadczenie, o którym mowa w art. 12 ust. 7;2) w przypadku ustanowienia nadzoru inwestorskiego – oświadczenie inspektora nadzoruinwestorskiego, stwierdzające przyjęcie obowiązku pełnienia nadzoru inwestorskiego naddanymi robotami budowlanymi, a także zaświadczenie, o którym mowa w art. 12 ust. 7;3) informację zawierającą dane zamieszczone w ogłoszeniu, o którym mowa w art. 42 ust. 2 pkt2.

5. Rozpoczęcie dostaw energii, wody, ciepła lub gazu na potrzeby budowy może nastąpićjedynie po okazaniu wymaganego pozwolenia na budowę lub zgłoszenia.

Art. 42. 1. Inwestor jest obowiązany zapewnić: objęcie kierownictwa budowy (rozbiórki)lub określonych robót budowlanych oraz nadzór nad robotami przez osobę posiadającąuprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalności.2. Kierownik budowy (robót) jest obowiązany:1) prowadzić dziennik budowy lub rozbiórki;2) umieścić na budowie lub rozbiórce, w widocznym miejscu, tablicę informacyjną orazogłoszenie zawierające dane dotyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia; nie dotyczyto budowy obiektów służących obronności i bezpieczeństwu państwa oraz obiektówliniowych;3) odpowiednio zabezpieczyć teren budowy (rozbiórki).3. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się do budowy lub rozbiórki obiektów, dla których nie jestwymagane pozwolenie na budowę, z wyjątkiem budowy, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 19.Właściwy organ może wyłączyć, w drodze decyzji, stosowanie tych przepisów również wstosunku do innych obiektów, jeżeli jest to uzasadnione nieznacznym stopniem skomplikowaniarobót budowlanych lub innymi ważnymi względami.3a. Ogłoszenie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2, stosuje się do budowy lub rozbiórki, na którejprzewiduje się prowadzenie robót budowlanych trwających dłużej niż 30 dni roboczych ijednoczesne zatrudnienie co najmniej 20 pracowników albo na których planowany zakres robótprzekracza 500 osobodni.4. Przy prowadzeniu robót budowlanych, do kierowania którymi jest wymaganeprzygotowanie zawodowe w specjalności techniczno-budowlanej innej niż posiada kierownikbudowy, inwestor jest obowiązany zapewnić ustanowienie kierownika robót w danejspecjalności.

Art. 43. 1. Obiekty budowlane wymagające pozwolenia na budowę oraz obiekty, o którychmowa w art. 29 ust. 1 pkt 20, podlegają geodezyjnemu wyznaczeniu w terenie, a po ichwybudowaniu – geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej, obejmującej położenie ich nagruncie.2. Właściwy organ może nałożyć obowiązek stosowania przepisu ust. 1 również w stosunkudo obiektów budowlanych wymagających zgłoszenia.3. Obiekty lub elementy obiektów budowlanych, ulegające zakryciu, wymagająceinwentaryzacji, o której mowa w ust. 1, podlegają inwentaryzacji przed ich zakryciem.4. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowejokreśli, w drodze rozporządzenia, rodzaje i zakres opracowań geodezyjno-kartograficznych orazczynności geodezyjnych obowiązujących w budownictwie.

Art. 44. 1. Inwestor jest obowiązany bezzwłocznie zawiadomić właściwy organ o zmianie:1) kierownika budowy lub robót,2) inspektora nadzoru inwestorskiego,3) projektanta sprawującego nadzór autorski,podając, od kiedy nastąpiła zmiana.2. Do zawiadomienia należy dołączyć oświadczenia osób, wymienionych w ust. 1, oprzejęciu obowiązków.

Art. 45. 1. Dziennik budowy stanowi urzędowy dokument przebiegu robót budowlanychoraz zdarzeń i okoliczności zachodzących w toku wykonywania robót i jest wydawany odpłatnieprzez właściwy organ.2. Przed rozpoczęciem robót budowlanych należy dokonać w dzienniku budowy wpisu osób,którym zostało powierzone kierownictwo, nadzór i kontrola techniczna robót budowlanych.Osoby te są obowiązane potwierdzić podpisem przyjęcie powierzonych im funkcji.3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do prowadzenia dzienników: montażu irozbiórki.4. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowejokreśli, w drodze rozporządzenia, sposób prowadzenia dzienników budowy, montażu i rozbiórkioraz osoby upoważnione do dokonywania w nich wpisów, a także dane, jakie powinna zawieraćtablica informacyjna oraz ogłoszenie zawierające dane dotyczące bezpieczeństwa i ochronyzdrowia.5. W rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 4, określa się w szczególności:1) kształt i wymiary tablicy informacyjnej oraz napisów na niej umieszczonych;2) formę ogłoszenia;3) miejsce umieszczenia tablicy informacyjnej oraz ogłoszenia;4) zakres danych osobowych uczestników procesu budowlanego i pełnionych przez nich funkcjiw dziedzinie bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia;5) informacje dotyczące decyzji o pozwoleniu na budowę;6) informacje dotyczące podmiotów wykonujących roboty budowlane, w tym imię lub imiona inazwisko lub nazwę i adres;7) przewidywane terminy rozpoczęcia i zakończenia wykonywania robót budowlanych orazmaksymalną liczbę pracowników zatrudnionych na budowie;8) informacje dotyczące telefonów alarmowych.

Art. 46. Kierownik budowy (rozbiórki), a jeżeli jego ustanowienie nie jest wymagane -inwestor, jest obowiązany przez okres wykonywania robót budowlanych przechowywaćdokumenty stanowiące podstawę ich wykonania, a także oświadczenie dotyczące wyrobówbudowlanych jednostkowo zastosowanych w obiekcie budowlanym, o których mowa w art. 10ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych, oraz udostępniać tedokumenty przedstawicielom uprawnionych organów.

Art. 47. 1. Jeżeli do wykonania prac przygotowawczych lub robót budowlanych jestniezbędne wejście do sąsiedniego budynku, lokalu lub na teren sąsiedniej nieruchomości,inwestor jest obowiązany przed rozpoczęciem robót uzyskać zgodę właściciela sąsiedniejnieruchomości, budynku lub lokalu (najemcy) na wejście oraz uzgodnić z nim przewidywanysposób, zakres i terminy korzystania z tych obiektów, a także ewentualną rekompensatę z tegotytułu.2. W razie nieuzgodnienia warunków, o których mowa w ust. 1, właściwy organ – nawniosek inwestora – w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku, rozstrzyga, w drodze decyzji, oniezbędności wejścia do sąsiedniego budynku, lokalu lub na teren sąsiedniej nieruchomości. Wprzypadku uznania zasadności wniosku inwestora, właściwy organ określa jednocześnie graniceniezbędnej potrzeby oraz warunki korzystania z sąsiedniego budynku, lokalu lub nieruchomości.3. Inwestor, po zakończeniu robót, o których mowa w ust. 1, jest obowiązany naprawićszkody powstałe w wyniku korzystania z sąsiedniej nieruchomości, budynku lub lokalu – nazasadach określonych w Kodeksie cywilnym.4. Zajęcie, na potrzeby budowy, pasa drogowego lub jego części może nastąpić po spełnieniuwymagań określonych w odrębnych przepisach.

Art. 48. 1. Właściwy organ nakazuje, z zastrzeżeniem ust. 2, w drodze decyzji, rozbiórkęobiektu budowlanego, lub jego części, będącego w budowie albo wybudowanego bezwymaganego pozwolenia na budowę.2. Jeżeli budowa, o której mowa w ust. 1:1) jest zgodna z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a wszczególności:a) ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albob) ustaleniami ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, wprzypadku braku obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,2) nie narusza przepisów, w tym techniczno-budowlanych, w zakresie uniemożliwiającymdoprowadzenie obiektu budowlanego lub jego części do stanu zgodnego z prawem- właściwy organ wstrzymuje postanowieniem prowadzenie robót budowlanych.3. W postanowieniu, o którym mowa w ust. 2, ustala się wymagania dotyczące niezbędnychzabezpieczeń budowy oraz nakłada obowiązek przedstawienia, w wyznaczonym terminie:1) zaświadczenia wójta, burmistrza albo prezydenta miasta o zgodności budowy z ustaleniamiobowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo ostatecznejdecyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w przypadku brakuobowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego;2) dokumentów, o których mowa w art. 33 ust. 2 pkt 1, 2 i 4 oraz ust. 3; do projektuarchitektoniczno-budowlanego nie stosuje się przepisu art. 20 ust. 3 pkt 2.4. W przypadku niespełnienia w wyznaczonym terminie obowiązków, o których mowa wust. 3, stosuje się przepis ust. 1.5. Przedłożenie w wyznaczonym terminie dokumentów, o których mowa w ust. 3, traktujesię jak wniosek o zatwierdzenie projektu budowlanego i pozwolenie na wznowienie robótbudowlanych, jeżeli budowa nie została zakończona.

Art. 49. 1. Właściwy organ, przed wydaniem decyzji w sprawie zatwierdzenia projektubudowlanego i udzielenia pozwolenia na wznowienie robót budowlanych, bada:1) zgodność projektu zagospodarowania działki lub terenu z przepisami o planowaniu izagospodarowaniu przestrzennym, a w szczególności z ustaleniami obowiązującegomiejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,2) kompletność projektu budowlanego i posiadanie wymaganych opinii, uzgodnień, pozwoleń isprawdzeń,3) wykonanie projektu budowlanego przez osobę posiadającą wymagane uprawnieniabudowlane- oraz, w drodze postanowienia, ustala wysokość opłaty legalizacyjnej. Na postanowienieprzysługuje zażalenie.2. Do opłaty legalizacyjnej stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące kar, o których mowaw art. 59f ust. 1, z tym że stawka opłaty podlega pięćdziesięciokrotnemu podwyższeniu.3. W przypadku stwierdzenia naruszeń, w zakresie określonym w ust. 1, właściwy organnakłada postanowieniem obowiązek usunięcia wskazanych nieprawidłowości, w określonymterminie, a po jego bezskutecznym upływie wydaje decyzję, o której mowa w art. 48 ust. 1.Decyzję tę wydaje się również w przypadku nieuiszczenia w terminie opłaty legalizacyjnej.4. W razie spełnienia wymagań, określonych w ust. 1, właściwy organ wydaje decyzję:1) o zatwierdzeniu projektu budowlanego i pozwoleniu na wznowienie robót;2) o zatwierdzeniu projektu budowlanego, jeżeli budowa została zakończona.4a. Decyzje, o których mowa w ust. 4, mogą być wydane po uprzednim przeprowadzeniuoceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko albo oceny oddziaływania przedsięwzięciana obszar Natura 2000, jeżeli jest ona wymagana przepisami ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronieśrodowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.5. W decyzji, o której mowa w ust. 4, nakłada się obowiązek uzyskania decyzji o pozwoleniuna użytkowanie.

Art. 49a. 1. W przypadku uchylenia w postępowaniu odwoławczym decyzji, o której mowaw art. 49 ust. 4, i wydania decyzji, o której mowa w art. 48 ust. 1, opłata legalizacyjna podlegazwrotowi, z zastrzeżeniem ust. 2, w terminie 30 dni od dnia stwierdzenia wykonania rozbiórki.2. Jeżeli wykonanie decyzji o nakazie rozbiórki obiektu budowlanego odbywa się w trybiewykonania zastępczego, o którym mowa w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym wadministracji, opłatę legalizacyjną zalicza się w poczet kosztów wykonania zastępczego.

Art. 49b. 1. Właściwy organ nakazuje, z zastrzeżeniem ust. 2, w drodze decyzji, rozbiórkęobiektu budowlanego, lub jego części, będącego w budowie albo wybudowanego bezwymaganego zgłoszenia bądź pomimo wniesienia sprzeciwu przez właściwy organ.2. Jeżeli budowa, o której mowa w ust. 1, jest zgodna z przepisami o planowaniu izagospodarowaniu przestrzennym, a w szczególności ustaleniami obowiązującego miejscowegoplanu zagospodarowania przestrzennego albo, w przypadku jego braku, ostatecznej decyzji owarunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz nie narusza przepisów, w tym technicznobudowlanych,właściwy organ wstrzymuje postanowieniem – gdy budowa nie została zakończona- prowadzenie robót budowlanych oraz nakłada na inwestora obowiązek przedłożenia w terminie 30 dni:1) dokumentów, o których mowa w art. 30 ust. 2 albo art. 30 ust. 2 i 3, albo art. 30 ust. 2 i 4;2) projektu zagospodarowania działki lub terenu;3) zaświadczenia wójta, burmistrza albo prezydenta miasta o zgodności budowy z ustaleniamiobowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo ostatecznejdecyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w przypadku brakuobowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego.3. W przypadku niespełnienia obowiązku, o którym mowa w ust. 2, stosuje się przepis ust. 1.4. Jeżeli zachodzą okoliczności, o których mowa w ust. 2, właściwy organ, w drodzepostanowienia, ustala wysokość opłaty legalizacyjnej. Na postanowienie przysługuje zażalenie.5. Do opłaty legalizacyjnej stosuje się odpowiednio przepisy art. 59g, z tym że wysokośćopłaty w przypadku budowy, o której mowa w:1) art. 29 ust. 1 pkt 7-11, 14, 15, 17 i 18 oraz w art. 30 ust. 1 pkt 3 i 4 – wynosi 2.500 zł;2) art. 29 ust. 1 pkt 1-3, 5, 6, 12, 13, 16 i 19-21 – wynosi 5.000 zł.6. Właściwy organ, w przypadku gdy budowa nie została zakończona, po wniesieniu opłaty,o której mowa w ust. 5, zezwala, w drodze postanowienia, na dokończenie budowy.7. W przypadku nieuiszczenia w terminie opłaty legalizacyjnej właściwy organ wydajedecyzję, o której mowa w ust. 1.

Art. 50. 1. W przypadkach innych niż określone w art. 48 ust. 1 lub w art. 49b ust. 1właściwy organ wstrzymuje postanowieniem prowadzenie robót budowlanych wykonywanych:1) bez wymaganego pozwolenia na budowę albo zgłoszenia lub2) w sposób mogący spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia bądź zagrożenieśrodowiska, lub3) na podstawie zgłoszenia z naruszeniem art. 30 ust. 1, lub4) w sposób istotnie odbiegający od ustaleń i warunków określonych w pozwoleniu na budowębądź w przepisach.2. W postanowieniu o wstrzymaniu robót budowlanych należy:1) podać przyczynę wstrzymania robót;2) ustalić wymagania dotyczące niezbędnych zabezpieczeń.3. W postanowieniu o wstrzymaniu robót budowlanych można nałożyć obowiązekprzedstawienia, w terminie 30 dni od dnia doręczenia postanowienia, inwentaryzacji wykonanych robót budowlanych lub odpowiednich ocen technicznych bądź ekspertyz.

4. Postanowienie o wstrzymaniu robót budowlanych traci ważność po upływie 2 miesięcy oddnia doręczenia, chyba że w tym terminie zostanie wydana decyzja, o której mowa w art. 50a pkt2 albo w art. 51 ust. 1.5. Na postanowienie o wstrzymaniu robót budowlanych służy zażalenie.

Art. 50a. Właściwy organ w przypadku wykonywania robót budowlanych – pomimowstrzymania ich wykonywania postanowieniem:1) o którym mowa w art. 48 ust. 2 oraz w art. 49b ust. 2 – nakazuje, w drodze decyzji, rozbiórkęobiektu budowlanego lub jego części;2) o którym mowa w art. 50 ust. 1 – nakazuje, w drodze decyzji, rozbiórkę części obiektubudowlanego wykonanego po doręczeniu postanowienia albo doprowadzenie obiektubudowlanego do stanu poprzedniego.

Art. 51. 1. Przed upływem 2 miesięcy od dnia wydania postanowienia, o którym mowa wart. 50 ust. 1, właściwy organ w drodze decyzji:1) nakazuje zaniechanie dalszych robót budowlanych bądź rozbiórkę obiektu budowlanego lubjego części, bądź doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego albo2) nakłada obowiązek wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celudoprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem, określająctermin ich wykonania, albo3) w przypadku istotnego odstąpienia od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innychwarunków pozwolenia na budowę – nakłada, określając termin wykonania, obowiązeksporządzenia i przedstawienia projektu budowlanego zamiennego, uwzględniającego zmianywynikające z dotychczas wykonanych robót budowlanych oraz – w razie potrzeby -wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzeniawykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem; przepisy dotycząceprojektu budowlanego stosuje się odpowiednio do zakresu tych zmian.2. W przypadku wydania nakazu, o którym mowa w art. 50a pkt 2, decyzje, o których mowaw ust. 1 pkt 2 lub 3, wydaje się po wykonaniu obowiązku określonego w tym nakazie.3. Po upływie terminu lub na wniosek inwestora, właściwy organ sprawdza wykonanieobowiązku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, i wydaje decyzję:1) o stwierdzeniu wykonania obowiązku albo2) w przypadku niewykonania obowiązku – nakazującą zaniechanie dalszych robótbudowlanych bądź rozbiórkę obiektu lub jego części, bądź doprowadzenie obiektu do stanupoprzedniego.4. Po upływie terminu lub na wniosek inwestora, właściwy organ sprawdza wykonanieobowiązku, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, i wydaje decyzję w sprawie zatwierdzenia projektubudowlanego i pozwolenia na wznowienie robót budowlanych albo – jeżeli budowa zostałazakończona – o zatwierdzeniu projektu budowlanego zamiennego. W decyzji tej nakłada sięobowiązek uzyskania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie.5. W przypadku niewykonania w terminie obowiązku, o którym mowa w ust. 1 pkt 3,właściwy organ wydaje decyzję nakazującą zaniechanie dalszych robót budowlanych bądźrozbiórkę obiektu lub jego części, bądź doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego.6. Przepisów ust. 4 i 5 dotyczących pozwolenia na użytkowanie nie stosuje się do robótbudowlanych innych niż budowa bądź przebudowa obiektu budowlanego lub jego części.7. Przepisy ust. 1 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 stosuje się odpowiednio, jeżeli roboty budowlane, wprzypadkach innych niż określone w art. 48 albo w art. 49b, zostały wykonane w sposób, októrym mowa w art. 50 ust. 1.

Art. 52. Inwestor, właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany na swójkoszt dokonać czynności nakazanych w decyzji, o której mowa w art. 48, art. 49b, art. 50a orazart. 51.

Art. 53. Przepis art. 52 stosuje się również do obiektów budowlanych, podlegającychrozbiórce w terminach, o których mowa w art. 36 ust. 1 pkt 3.

Art. 54. Do użytkowania obiektu budowlanego, na którego wzniesienie jest wymaganepozwolenie na budowę, można przystąpić, z zastrzeżeniem art. 55 i 57, po zawiadomieniuwłaściwego organu o zakończeniu budowy, jeżeli organ ten, w terminie 21 dni od dniadoręczenia zawiadomienia, nie zgłosi sprzeciwu w drodze decyzji.

Art. 55. Przed przystąpieniem do użytkowania obiektu budowlanego należy uzyskaćostateczną decyzję o pozwoleniu na użytkowanie, jeżeli:1) na wzniesienie obiektu budowlanego jest wymagane pozwolenie na budowę i jest onzaliczony do kategorii V, IX-XVIII, XX, XXII, XXIV, XXVII-XXX, o których mowa wzałączniku do ustawy;2) zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 49 ust. 5 albo art. 51 ust. 4;3) przystąpienie do użytkowania obiektu budowlanego ma nastąpić przed wykonaniemwszystkich robót budowlanych.

Art. 55a. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej imieszkaniowej określi, w drodze rozporządzenia, metodologie obliczania charakterystykienergetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielnącałość techniczno-użytkową, o którym mowa w art. 5 ust. 3 oraz sposób sporządzania i wzórświadectw ich charakterystyki energetycznej uwzględniając w szczególności: dane ilościowe iwskaźniki charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego, dane osobywykonującej świadectwo charakterystyki energetycznej oraz niezbędne dane osobowewłaściciela budynku lub lokalu mieszkalnego, mając na uwadze poprawność wykonywaniaświadectw charakterystyki energetycznej.

Art. 56. 1. Inwestor, w stosunku do którego nałożono obowiązek uzyskania pozwolenia naużytkowanie obiektu budowlanego, jest obowiązany zawiadomić, zgodnie z właściwościąwynikającą z przepisów szczególnych, organy:1) (uchylony),2) Państwowej Inspekcji Sanitarnej,3)7 (uchylony)3) Państwowej Inspekcji Pracy,4) Państwowej Straży Pożarnej- o zakończeniu budowy obiektu budowlanego i zamiarze przystąpienia do jego użytkowaniaOrgany zajmują stanowisko w sprawie zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektembudowlanym.2. Niezajęcie stanowiska przez organy, wymienione w ust. 1, w terminie 14 dni od dniaotrzymania zawiadomienia, traktuje się jak niezgłoszenie sprzeciwu lub uwag.7 Art. 56 ust. 1 pkt 3 uchylony przez art. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o zmianie ustawy o PaństwowejInspekcji Pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 142, poz. 829), wejdzie w życie z dniem 8 sierpnia 2011 r.

Art. 57. 1. Do zawiadomienia o zakończeniu budowy obiektu budowlanego lub wniosku oudzielenie pozwolenia na użytkowanie inwestor jest obowiązany dołączyć:1) oryginał dziennika budowy;2) oświadczenie kierownika budowy:a) o zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym i warunkamipozwolenia na budowę oraz przepisami,b) o doprowadzeniu do należytego stanu i porządku terenu budowy, a także – w raziekorzystania – drogi, ulicy, sąsiedniej nieruchomości, budynku lub lokalu;3) oświadczenie o właściwym zagospodarowaniu terenów przyległych, jeżeli eksploatacjawybudowanego obiektu jest uzależniona od ich odpowiedniego zagospodarowania;4) protokoły badań i sprawdzeń;5) inwentaryzację geodezyjną powykonawczą;6) potwierdzenie, zgodnie z odrębnymi przepisami, odbioru wykonanych przyłączy;7) kopię świadectwa charakterystyki energetycznej budynku, z zastrzeżeniem art. 5 ust. 7.2. W razie zmian nieodstępujących w sposób istotny od zatwierdzonego projektu lubwarunków pozwolenia na budowę, dokonanych podczas wykonywania robót, do zawiadomienia,o którym mowa w ust. 1, należy dołączyć kopie rysunków wchodzących w skład zatwierdzonegoprojektu budowlanego, z naniesionymi zmianami, a w razie potrzeby także uzupełniający opis. W takim przypadku oświadczenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2 lit. a, powinno być potwierdzone przez projektanta i inspektora nadzoru inwestorskiego, jeżeli został ustanowiony.

3. Inwestor jest obowiązany dołączyć do wniosku, o którym mowa w ust. 1, oświadczenia obraku sprzeciwu lub uwag ze strony organów wymienionych w art. 56.4. Inwestor jest obowiązany uzupełnić dokumenty wymienione w ust. 1-3, jeżeli, w wynikuich sprawdzenia przez właściwy organ, okaże się, że są one niekompletne lub posiadają braki inieścisłości.5. (uchylony).6. Wniosek o udzielenie pozwolenia na użytkowanie stanowi wezwanie właściwego organudo przeprowadzenia obowiązkowej kontroli, o której mowa w art. 59a.7. W przypadku stwierdzenia przystąpienia do użytkowania obiektu budowlanego lub jegoczęści z naruszeniem przepisów art. 54 i 55, właściwy organ wymierza karę z tytułu nielegalnego użytkowania obiektu budowlanego. Do kary tej stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące kar, o których mowa w art. 59f ust. 1, z tym że stawka opłaty podlega dziesięciokrotnemu podwyższeniu.

8. Po zakończeniu postępowania w sprawie zawiadomienia o zakończeniu budowy obiektubudowlanego albo udzieleniu pozwolenia na użytkowanie, właściwy organ zwraca bezzwłocznieinwestorowi dokumenty, o których mowa w ust. 1 pkt 1, 4 i 5.

Art. 58. (uchylony).

Art. 59. 1. Właściwy organ wydaje decyzję w sprawie pozwolenia na użytkowanie obiektubudowlanego po przeprowadzeniu obowiązkowej kontroli, o której mowa w art. 59a.2. Właściwy organ może w pozwoleniu na użytkowanie obiektu budowlanego określićwarunki użytkowania tego obiektu albo uzależnić jego użytkowanie od wykonania, woznaczonym terminie, określonych robót budowlanych.3. Jeżeli właściwy organ stwierdzi, że obiekt budowlany spełnia warunki, określone w ust. 1,pomimo niewykonania części robót wykończeniowych lub innych robót budowlanychzwiązanych z obiektem, w wydanym pozwoleniu na użytkowanie może określić terminwykonania tych robót.4. Przepisu ust. 3 nie stosuje się do instalacji i urządzeń służących ochronie środowiska.4a. Inwestor jest obowiązany zawiadomić właściwy organ o zakończeniu robót budowlanychprowadzonych, po przystąpieniu do użytkowania obiektu budowlanego, na podstawie pozwolenia na użytkowanie.5. Właściwy organ, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, odmawia wydania pozwolenia na użytkowanieobiektu budowlanego w przypadku niespełnienia wymagań określonych w ust. 1 i w art. 57 ust.1-4. Przepisy art. 51 stosuje się odpowiednio.6. Decyzję o pozwoleniu na użytkowanie obiektu budowlanego właściwy organ przesyłaniezwłocznie organowi, który wydał decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenulub pozwolenie, o którym mowa w art. 23 i art. 23a ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarachmorskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej.7. Stroną w postępowaniu w sprawie pozwolenia na użytkowanie jest wyłącznie inwestor.

Art. 59a. 1. Właściwy organ przeprowadza, na wezwanie inwestora, obowiązkową kontrolębudowy w celu stwierdzenia prowadzenia jej zgodnie z ustaleniami i warunkami określonymi wpozwoleniu na budowę.2. Kontrola, o której mowa w ust. 1, obejmuje sprawdzenie:1) zgodności obiektu budowlanego z projektem zagospodarowania działki lub terenu;2) zgodności obiektu budowlanego z projektem architektoniczno-budowlanym, w zakresie:a) charakterystycznych parametrów technicznych: kubatury, powierzchni zabudowy,wysokości, długości, szerokości i liczby kondygnacji,b) wykonania widocznych elementów nośnych układu konstrukcyjnego obiektubudowlanego,c) geometrii dachu (kąt nachylenia, wysokość kalenicy i układ połaci dachowych),d) wykonania urządzeń budowlanych,e) zasadniczych elementów wyposażenia budowlano-instalacyjnego, zapewniającychużytkowanie obiektu zgodnie z przeznaczeniem,f) zapewnienia warunków niezbędnych do korzystania z tego obiektu przez osobyniepełnosprawne, w szczególności poruszające się na wózkach inwalidzkich – w stosunkudo obiektu użyteczności publicznej i budynku mieszkalnego wielorodzinnego;3) wyrobów budowlanych szczególnie istotnych dla bezpieczeństwa konstrukcji ibezpieczeństwa pożarowego;4) w przypadku nałożenia w pozwoleniu na budowę obowiązku rozbiórki istniejących obiektówbudowlanych nieprzewidzianych do dalszego użytkowania lub tymczasowych obiektówbudowlanych – wykonania tego obowiązku, jeżeli upłynął termin rozbiórki określony wpozwoleniu;5) uporządkowania terenu budowy.

Art. 59b. (uchylony).

Art. 59c. 1. Właściwy organ przeprowadza obowiązkową kontrolę przed upływem 21 dni oddnia doręczenia wezwania inwestora. O terminie obowiązkowej kontroli organ zawiadamiainwestora w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.2. Inwestor jest obowiązany uczestniczyć w obowiązkowej kontroli w wyznaczonymterminie.

Art. 59d. 1. Właściwy organ, po przeprowadzeniu obowiązkowej kontroli, sporządzaprotokół w trzech egzemplarzach. Jeden egzemplarz protokołu doręcza się inwestorowibezzwłocznie po przeprowadzeniu kontroli, drugi egzemplarz przekazuje się organowi wyższego stopnia, a trzeci pozostaje we właściwym organie.

1a. Dopuszcza się przekazanie protokołu organowi wyższego stopnia w formieelektronicznej. W takim przypadku sporządza się dwa egzemplarze protokołu.2. Protokół, o którym mowa w ust. 1, przechowuje się przez okres istnienia obiektubudowlanego.3. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowejokreśli, w drodze rozporządzenia, wzór protokołu obowiązkowej kontroli.4. Wzór protokołu powinien obejmować w szczególności informacje dotyczące danychosobowych osób uczestniczących w kontroli oraz informacje niezbędne do ustalenia przebiegu iwyniku przeprowadzonej kontroli, w tym: adres i kategorię obiektu budowlanego, ustaleniadotyczące zgodności wykonania obiektu budowlanego z zatwierdzonym projektem budowlanymi innymi warunkami określonymi w pozwoleniu na budowę.

Art. 59e. Obowiązkową kontrolę budowy lub obiektu budowlanego może przeprowadzać, zupoważnienia właściwego organu nadzoru budowlanego, wyłącznie osoba zatrudniona w tymorganie i posiadająca uprawnienia budowlane.

Art. 59f. 1. W przypadku stwierdzenia w trakcie obowiązkowej kontroli nieprawidłowości wzakresie, o którym mowa w art. 59a ust. 2, wymierza się karę stanowiącą iloczyn stawki opłaty(s), współczynnika kategorii obiektu budowlanego (k) i współczynnika wielkości obiektubudowlanego (w).2. Stawka opłaty (s) wynosi 500 zł.3. Kategorie obiektów, współczynnik kategorii obiektu oraz współczynnik wielkości obiektuokreśla załącznik do ustawy.4. W przypadku gdy w skład obiektu budowlanego, z wyjątkiem budynku mieszkalnegojednorodzinnego, wchodzą części odpowiadające różnym kategoriom, karę stanowi suma karobliczonych dla różnych kategorii.5. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w zakresie, o którym mowa w art. 59a ust. 2,karę oblicza się odrębnie za każdą stwierdzoną nieprawidłowość. Karę stanowi suma takobliczonych kar.6. W przypadku wymierzenia kary właściwy organ, w drodze decyzji, odmawia wydaniapozwolenia na użytkowanie i przeprowadza, w odpowiednim zakresie, postępowanie, o którymmowa w art. 51.

Art. 59g. 1. Karę, o której mowa w art. 59f ust. 1, właściwy organ wymierza w drodzepostanowienia, na które przysługuje zażalenie. Wpływy z kar stanowią dochód budżetu państwa.2. Wymierzoną karę wnosi się w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia, o którymmowa w ust. 1, w kasie właściwego urzędu wojewódzkiego lub na rachunek bankowy tegourzędu.3. W przypadku nieuiszczenia kary w terminie podlega ona ściągnięciu w trybie przepisów opostępowaniu egzekucyjnym w administracji.4. Uprawnionym do żądania wykonania w drodze egzekucji administracyjnej obowiązków, októrych mowa w ust. 3, jest wojewoda.5. Do kar, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy działu III ustawy zdnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm.8)), ztym że uprawnienia organu podatkowego, z wyjątkiem określonego w ust. 1, przysługująwojewodzie.6. Organ właściwy do wydania, zmiany, uchylenia lub stwierdzenia nieważnościpostanowienia niezwłocznie przesyła kopię wydanego postanowienia właściwemu wojewodzie.

Art. 60. Inwestor, oddając do użytkowania obiekt budowlany, przekazuje właścicielowi lubzarządcy obiektu dokumentację budowy i dokumentację powykonawczą. Przekazaniu podlegająrównież inne dokumenty i decyzje dotyczące obiektu, a także, w razie potrzeby, instrukcjeobsługi i eksploatacji: obiektu, instalacji i urządzeń związanych z tym obiektem.

Rozdział 6

Utrzymanie obiektów budowlanych

Art. 61. Właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany:1) utrzymywać i użytkować obiekt zgodnie z zasadami, o których mowa w art. 5 ust. 2;2) zapewnić, dochowując należytej staranności, bezpieczne użytkowanie obiektu w raziewystąpienia czynników zewnętrznych odziaływujących na obiekt, związanych z działaniemczłowieka lub sił natury, takich jak: wyładowania atmosferyczne, wstrząsy sejsmiczne, silnewiatry, intensywne opady atmosferyczne, osuwiska ziemi, zjawiska lodowe na rzekach imorzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, pożary lub powodzie, w wyniku którychnastępuje uszkodzenie obiektu budowlanego lub bezpośrednie zagrożenie takimuszkodzeniem, mogące spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwamienia lub środowiska.

Art. 62. 1. Obiekty budowlane powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przezwłaściciela lub zarządcę kontroli:1) okresowej, co najmniej raz w roku, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego:a) elementów budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferycznei niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu,b) instalacji i urządzeń służących ochronie środowiska,c) instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych iwentylacyjnych);2) okresowej, co najmniej raz na 5 lat, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego iprzydatności do użytkowania obiektu budowlanego, estetyki obiektu budowlanego oraz jegootoczenia; kontrolą tą powinno być objęte również badanie instalacji elektrycznej ipiorunochronnej w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środkówochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów;3) okresowej w zakresie, o którym mowa w pkt 1, co najmniej dwa razy w roku, w terminachdo 31 maja oraz do 30 listopada, w przypadku budynków o powierzchni zabudowyprzekraczającej 2 000 m2 oraz innych obiektów budowlanych o powierzchni dachuprzekraczającej 1 000 m2; osoba dokonująca kontroli jest obowiązana bezzwłocznie pisemniezawiadomić właściwy organ o przeprowadzonej kontroli;4) bezpiecznego użytkowania obiektu każdorazowo w przypadku wystąpienia okoliczności, októrych mowa w art. 61 pkt 2;5) okresowej, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego kotłów, z uwzględnieniemefektywności energetycznej kotłów oraz ich wielkości do potrzeb użytkowych:a) co najmniej raz na 2 lata – opalanych nieodnawialnym paliwem ciekłym lub stałym oefektywnej nominalnej wydajności ponad 100 kW,b) co najmniej raz na 4 lata – opalanych nieodnawialnym paliwem ciekłym lub stałym oefektywnej nominalnej wydajności 20 kW do 100 kW oraz kotłów opalanych gazem;6) okresowej, co najmniej raz na 5 lat, polegającej na ocenie efektywności energetycznejzastosowanych urządzeń chłodniczych w systemach klimatyzacji, ich wielkości w stosunkudo wymagań użytkowych o mocy chłodniczej nominalnej większej niż 12 kW.1a. W trakcie kontroli, o której mowa w ust. 1, należy dokonać sprawdzenia wykonaniazaleceń z poprzedniej kontroli.1b. Instalacje ogrzewcze z kotłami o efektywnej nominalnej wydajności powyżej 20 kWużytkowanymi co najmniej 15 lat, licząc od daty zamieszczonej na tabliczce znamionowej kotła,powinny być poddane przez właściciela lub zarządcę obiektu budowlanego jednorazowej kontroli obejmującej ocenę efektywności energetycznej i doboru wielkości kotła, a także ocenęparametrów instalacji oraz dostosowania do funkcji, jaką ma ona spełniać. Kontrolę tęprzeprowadza się w roku następnym po roku, w którym upłynęło 15 lat użytkowania kotła, akontrolę kotłów, które z dniem 31 grudnia 2009 r. użytkowane są już ponad 15 lat, przeprowadza się do dnia 31 grudnia 2010 r.2. Obowiązek kontroli, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, nie obejmuje właścicieli izarządców:1) budynków mieszkalnych jednorodzinnych;2) obiektów budowlanych:a) budownictwa zagrodowego i letniskowego,b) wymienionych w art. 29 ust. 1.3. Właściwy organ – w razie stwierdzenia nieodpowiedniego stanu technicznego obiektubudowlanego lub jego części, mogącego spowodować zagrożenie: życia lub zdrowia ludzi,bezpieczeństwa mienia bądź środowiska – nakazuje przeprowadzenie kontroli, o której mowa wust. 1, a także może żądać przedstawienia ekspertyzy stanu technicznego obiektu lub jego części.4.8 Kontrole, o których mowa w ust. 1, z zastrzeżeniem ust. 5-6a, przeprowadzają osobyposiadające uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalności.5. Kontrole stanu technicznego instalacji elektrycznych, piorunochronnych, gazowych iurządzeń chłodniczych, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. c, pkt 2 i pkt 6 oraz ust. 1b, mogąprzeprowadzać osoby posiadające kwalifikacje wymagane przy wykonywaniu dozoru nadeksploatacją urządzeń, instalacji oraz sieci energetycznych i gazowych.6. Kontrolę stanu technicznego przewodów kominowych, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. c,powinny przeprowadzać:1) osoby posiadające kwalifikacje mistrza w rzemiośle kominiarskim – w odniesieniu doprzewodów dymowych oraz grawitacyjnych przewodów spalinowych i wentylacyjnych;2) osoby posiadające uprawnienia budowlane odpowiedniej specjalności – w odniesieniu doprzewodów kominowych, o których mowa w pkt 1, oraz do kominów przemysłowych,kominów wolno stojących oraz kominów lub przewodów kominowych, w których ciągkominowy jest wymuszony pracą urządzeń mechanicznych.8 Art. 62 ust. 4 zmieniony przez art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo wodne orazniektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 32, poz. 159), wszedł w życie z dniem 18 marca 2011 r.6a.9 Kontrolę stanu technicznego i stanu bezpieczeństwa budowli piętrzących mogąprzeprowadzać także upoważnieni pracownicy państwowej służby do spraw bezpieczeństwabudowli piętrzących.7. Szczegółowy zakres kontroli niektórych budowli oraz obowiązek przeprowadzania ichczęściej, niż zostało to ustalone w ust. 1, może być określony w rozporządzeniu, o którym mowaw art. 7 ust. 3 pkt 2.

Art. 63. 1. Właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany przechowywaćprzez okres istnienia obiektu dokumenty, o których mowa w art. 60, oraz opracowaniaprojektowe i dokumenty techniczne robót budowlanych wykonywanych w obiekcie w toku jegoużytkowania.2. W przypadku opracowania świadectwa charakterystyki energetycznej budynku opowierzchni użytkowej przekraczającej 1 000 m2, który jest zajmowany przez organyadministracji publicznej lub w którym świadczone są usługi znacznej liczbie osób, jak dworce,lotniska, muzea, hale wystawiennicze, świadectwo charakterystyki energetycznej powinno byćumieszczone w widocznym miejscu w budynku.3. Właściciel budynku, z zastrzeżeniem art. 5 ust. 7, jest obowiązany zapewnić sporządzenieświadectwa charakterystyki energetycznej budynku, jeżeli:1) upłynął termin ważności świadectwa charakterystyki energetycznego budynku;2) w wyniku przebudowy lub remontu budynku, uległa zmianie jego charakterystykaenergetyczna.

Art. 63a. (uchylony).

Art. 64. 1. Właściciel lub zarządca jest obowiązany prowadzić dla każdego budynku orazobiektu budowlanego niebędącego budynkiem, którego projekt jest objęty obowiązkiemsprawdzenia, o którym mowa w art. 20 ust. 2, książkę obiektu budowlanego, stanowiącądokument przeznaczony do zapisów dotyczących przeprowadzanych badań i kontroli stanutechnicznego, remontów i przebudowy, w okresie użytkowania obiektu budowlanego.2. Obowiązek prowadzenia książki obiektu budowlanego, o którym mowa w ust. 1, nieobejmuje właścicieli i zarządców:1) budynków mieszkalnych jednorodzinnych;2) obiektów budowlanych:a) budownictwa zagrodowego i letniskowego,b) wymienionych w art. 29 ust. 1;3) dróg lub obiektów mostowych, jeżeli prowadzą książkę drogi lub książkę obiektu mostowegona podstawie przepisów o drogach publicznych.3. Protokoły z kontroli obiektu budowlanego, oceny i ekspertyzy dotyczące jego stanu technicznego, świadectwo charakterystyki energetycznej oraz dokumenty, o których mowa w art.

63, powinny być dołączone do książki obiektu budowlanego.4. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowejokreśli, w drodze rozporządzenia, wzór książki obiektu budowlanego i sposób jej prowadzenia.

Art. 65. Właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany udostępniaćdokumenty, o których mowa w art. 64 ust. 3, przedstawicielom właściwego organu oraz innych9 Art. 62 ust. 6a dodany przez art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo wodne orazniektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 32, poz. 159), wszedł w życie z dniem 18 marca 2011 r.jednostek organizacyjnych i organów upoważnionych do kontroli utrzymania obiektówbudowlanych we właściwym stanie technicznym oraz do kontroli przestrzegania przepisówobowiązujących w budownictwie.

Art. 66. 1. W przypadku stwierdzenia, że obiekt budowlany:1) może zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi, bezpieczeństwu mienia bądź środowiska albo2) jest użytkowany w sposób zagrażający życiu lub zdrowiu ludzi, bezpieczeństwu mienia lubśrodowisku, albo3) jest w nieodpowiednim stanie technicznym, albo4) powoduje swym wyglądem oszpecenie otoczenia- właściwy organ nakazuje, w drodze decyzji, usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości,określając termin wykonania tego obowiązku.2. W decyzji, o której mowa w ust. 1 pkt 1-3, właściwy organ może zakazać użytkowaniaobiektu budowlanego lub jego części do czasu usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości.Decyzja o zakazie użytkowania obiektu, jeżeli występują okoliczności, o których mowa w ust. 1pkt 1 i 2, podlega natychmiastowemu wykonaniu i może być ogłoszona ustnie.

Art. 67. 1. Jeżeli nieużytkowany lub niewykończony obiekt budowlany nie nadaje się doremontu, odbudowy lub wykończenia, właściwy organ wydaje decyzję nakazującą właścicielowilub zarządcy rozbiórkę tego obiektu i uporządkowanie terenu oraz określającą terminyprzystąpienia do tych robót i ich zakończenia.2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do obiektów budowlanych wpisanych do rejestru zabytków.3. W stosunku do obiektów budowlanych niewpisanych do rejestru zabytków, a objętychochroną konserwatorską na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,decyzję, o której mowa w ust. 1, właściwy organ wydaje po uzgodnieniu z wojewódzkimkonserwatorem zabytków.

4. Wojewódzki konserwator zabytków jest obowiązany zająć stanowisko w terminie 30 dni.Niezajęcie stanowiska w tym terminie uznaje się za uzgodnienie.

Art. 68. W razie stwierdzenia potrzeby opróżnienia w całości lub w części budynkuprzeznaczonego na pobyt ludzi, bezpośrednio grożącego zawaleniem, właściwy organ jestobowiązany:1) nakazać, w drodze decyzji, na podstawie protokołu oględzin, właścicielowi lub zarządcyobiektu budowlanego opróżnienie bądź wyłączenie w określonym terminie całości lub częścibudynku z użytkowania;2) przesłać decyzję, o której mowa w pkt 1, obowiązanemu do zapewnienia lokali zamiennychna podstawie odrębnych przepisów;3) zarządzić:a) umieszczenie na budynku zawiadomienia o stanie zagrożenia bezpieczeństwa ludzi lubmienia oraz o zakazie jego użytkowania,b) wykonanie doraźnych zabezpieczeń i usunięcie zagrożenia bezpieczeństwa ludzi lubmienia, z określeniem, technicznie uzasadnionych, terminów ich wykonania.

Art. 69. 1. W razie konieczności niezwłocznego podjęcia działań mających na celu usunięcieniebezpieczeństwa dla ludzi lub mienia, właściwy organ zapewni, na koszt właściciela lubzarządcy obiektu budowlanego, zastosowanie niezbędnych środków zabezpieczających.2. Do zastosowania, na koszt właściciela lub zarządcy, środków przewidzianych w ust. 1 sąupoważnione również organy Policji i Państwowej Straży Pożarnej. O podjętych działaniachorgany te powinny niezwłocznie zawiadomić właściwy organ.

Art. 70. 1. Właściciel, zarządca lub użytkownik obiektu budowlanego, na którychspoczywają obowiązki w zakresie napraw, określone w przepisach odrębnych bądź umowach, są obowiązani w czasie lub bezpośrednio po przeprowadzonej kontroli, o której mowa w art. 62 ust.1, usunąć stwierdzone uszkodzenia oraz uzupełnić braki, które mogłyby spowodować zagrożenieżycia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia bądź środowiska, a w szczególności katastrofę budowlaną, pożar, wybuch, porażenie prądem elektrycznym albo zatrucie gazem.

2. Obowiązek, o którym mowa w ust. 1, powinien być potwierdzony w protokole z kontroliobiektu budowlanego. Osoba dokonująca kontroli jest obowiązana bezzwłocznie przesłać kopiętego protokołu do właściwego organu. Właściwy organ, po otrzymaniu kopii protokołu,przeprowadza bezzwłocznie kontrolę obiektu budowlanego w celu potwierdzenia usunięciastwierdzonych uszkodzeń oraz uzupełnienia braków, o których mowa w ust. 1.

Art. 71. 1. Przez zmianę sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części rozumiesię w szczególności:1) (uchylony);2) podjęcie bądź zaniechanie w obiekcie budowlanym lub jego części działalności zmieniającejwarunki: bezpieczeństwa pożarowego, powodziowego, pracy, zdrowotne, higienicznosanitarne,ochrony środowiska bądź wielkość lub układ obciążeń.2. Zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części wymaga zgłoszeniawłaściwemu organowi. W zgłoszeniu należy określić dotychczasowy i zamierzony sposóbużytkowania obiektu budowlanego lub jego części. Do zgłoszenia należy dołączyć:1) opis i rysunek określający usytuowanie obiektu budowlanego w stosunku do granicnieruchomości i innych obiektów budowlanych istniejących lub budowanych na tej isąsiednich nieruchomościach, z oznaczeniem części obiektu budowlanego, w której zamierzasię dokonać zmiany sposobu użytkowania;2) zwięzły opis techniczny, określający rodzaj i charakterystykę obiektu budowlanego oraz jegokonstrukcję, wraz z danymi techniczno-użytkowymi, w tym wielkościami i rozkłademobciążeń, a w razie potrzeby, również danymi technologicznymi;3) oświadczenie, o którym mowa w art. 32 ust. 4 pkt 2;4) zaświadczenie wójta, burmistrza albo prezydenta miasta o zgodności zamierzonego sposobuużytkowania obiektu budowlanego z ustaleniami obowiązującego miejscowego planuzagospodarowania przestrzennego albo ostateczną decyzję o warunkach zabudowy izagospodarowania terenu, w przypadku braku obowiązującego miejscowego planuzagospodarowania przestrzennego;5) w przypadku zmiany sposobu użytkowania, o której mowa w ust. 1 pkt 2 – ekspertyzętechniczną, wykonaną przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane bez ograniczeń wodpowiedniej specjalności;6) w zależności od potrzeb – pozwolenia, uzgodnienia lub opinie wymagane odrębnymiprzepisami.3. W razie konieczności uzupełnienia zgłoszenia właściwy organ nakłada na zgłaszającego,w drodze postanowienia, obowiązek uzupełnienia, w określonym terminie, brakującychdokumentów, a w przypadku ich nieuzupełnienia, wnosi sprzeciw w drodze decyzji.4. Zgłoszenia, o którym mowa w ust. 2, należy dokonać przed dokonaniem zmiany sposobuużytkowania obiektu budowlanego lub jego części. Zmiana sposobu użytkowania może nastąpić,jeżeli w terminie 30 dni, od dnia doręczenia zgłoszenia, właściwy organ, nie wniesie sprzeciwu w drodze decyzji i nie później niż po upływie 2 lat od doręczenia zgłoszenia.4a. (uchylony).5. Właściwy organ wnosi sprzeciw, jeżeli zamierzona zmiana sposobu użytkowania obiektubudowlanego lub jego części:1) wymaga wykonania robót budowlanych, objętych obowiązkiem uzyskania pozwolenia nabudowę;2) narusza ustalenia obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennegoalbo decyzji o warunkach budowy i zagospodarowania terenu, w przypadku brakuobowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego;3) może spowodować niedopuszczalne:a) zagrożenia bezpieczeństwa ludzi lub mienia,b) pogorszenie stanu środowiska lub stanu zachowania zabytków,c) pogorszenie warunków zdrowotno-sanitarnych,d) wprowadzenie, utrwalenie bądź zwiększenie ograniczeń lub uciążliwości dla terenówsąsiednich.6. Jeżeli zamierzona zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego częściwymaga wykonania robót budowlanych:1) objętych obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę – rozstrzygnięcie w sprawie zmianysposobu użytkowania następuje w decyzji o pozwoleniu na budowę;2) objętych obowiązkiem zgłoszenia – do zgłoszenia, o którym mowa w ust. 2, stosuje sięodpowiednio przepisy art. 30 ust. 2-4.7. Dokonanie zgłoszenia, o którym mowa w ust. 2, po zmianie sposobu użytkowania obiektubudowlanego lub jego części nie wywołuje skutków prawnych.

Art. 71a. 1. W razie zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części bezwymaganego zgłoszenia, właściwy organ, w drodze postanowienia:1) wstrzymuje użytkowanie obiektu budowlanego lub jego części;2) nakłada obowiązek przedstawienia w wyznaczonym terminie dokumentów, o których mowaw art. 71 ust. 2.2. Po upływie terminu lub na wniosek zobowiązanego, właściwy organ sprawdza wykonanieobowiązku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, i – w przypadku stwierdzenia jego wykonania – wdrodze postanowienia ustala wysokość opłaty legalizacyjnej. Na postanowienie przysługujezażalenie.3. Do opłaty legalizacyjnej stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące kar, o których mowaw art. 59f ust. 1, z tym że stawka opłaty podlega dziesięciokrotnemu podwyższeniu.4. W przypadku niewykonania w terminie obowiązku, o którym mowa w ust. 1, albodalszego użytkowania obiektu budowlanego lub jego części, pomimo jego wstrzymania, albozmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części, pomimo wniesieniasprzeciwu, o którym mowa w art. 71 ust. 3-5, właściwy organ, w drodze decyzji, nakazujeprzywrócenie poprzedniego sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części.

Art. 72. 1. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej imieszkaniowej określi, w drodze rozporządzenia, warunki i tryb postępowania w sprawachrozbiórek, o których mowa w art. 67.2. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowejokreśli, w drodze rozporządzenia, sposób i warunki przeprowadzania oraz tryb postępowania wsprawach rozbiórek obiektów budowlanych, wykonywanych metodą wybuchową.3. W rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 1, należy określić czynności właściwego organuprowadzącego postępowanie w sprawie rozbiórki oraz obowiązki nakładane na właściciela lubzarządcę obiektu budowlanego oraz warunki ich wykonania, mając na uwadze, że obowiązki tepowinny być technicznie uzasadnione i nie powodować nadmiernego obciążenia właściciela lubzarządcy.

Rozdział 7

Katastrofa budowlana

Art. 73. 1. Katastrofą budowlaną jest niezamierzone, gwałtowne zniszczenie obiektubudowlanego lub jego części, a także konstrukcyjnych elementów rusztowań, elementówurządzeń formujących, ścianek szczelnych i obudowy wykopów.2. Nie jest katastrofą budowlaną:1) uszkodzenie elementu wbudowanego w obiekt budowlany, nadającego się do naprawy lubwymiany;2) uszkodzenie lub zniszczenie urządzeń budowlanych związanych z budynkami;3) awaria instalacji.

Art. 74. Postępowanie wyjaśniające w sprawie przyczyn katastrofy budowlanej prowadziwłaściwy organ nadzoru budowlanego.

Art. 75. 1. W razie katastrofy budowlanej w budowanym, rozbieranym lub użytkowanymobiekcie budowlanym, kierownik budowy (robót), właściciel, zarządca lub użytkownik jestobowiązany:1) zorganizować doraźną pomoc poszkodowanym i przeciwdziałać rozszerzaniu się skutkówkatastrofy;2) zabezpieczyć miejsce katastrofy przed zmianami uniemożliwiającymi prowadzeniepostępowania, o którym mowa w art. 74;3) niezwłocznie zawiadomić o katastrofie:a) właściwy organ,b) właściwego miejscowo prokuratora i Policję,c) inwestora, inspektora nadzoru inwestorskiego i projektanta obiektu budowlanego, jeżelikatastrofa nastąpiła w trakcie budowy,d) inne organy lub jednostki organizacyjne zainteresowane przyczynami lub skutkamikatastrofy z mocy szczególnych przepisów.2. Przepisu ust. 1 pkt 2 nie stosuje się do czynności mających na celu ratowanie życia lubzabezpieczenie przed rozszerzaniem się skutków katastrofy. W tych przypadkach należyszczegółowo opisać stan po katastrofie oraz zmiany w nim wprowadzone, z oznaczeniem miejscich wprowadzenia na szkicach i, w miarę możliwości, na fotografiach.

Art. 76. 1. Organ, o którym mowa w art. 74, po otrzymaniu zawiadomienia o katastrofiebudowlanej jest obowiązany:1) niezwłocznie powołać komisję w celu ustalenia przyczyn i okoliczności katastrofy orazzakresu czynności niezbędnych do likwidacji zagrożenia bezpieczeństwa ludzi lub mienia;2) niezwłocznie zawiadomić o katastrofie budowlanej właściwy organ nadzoru budowlanegowyższego stopnia oraz Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego.2. W skład komisji, o której mowa w ust. 1 pkt 1, wchodzą: przedstawiciel właściwegoorganu jako przewodniczący, przedstawiciele innych zainteresowanych lub właściwych rzeczowoorganów administracji rządowej, przedstawiciele samorządu terytorialnego, a także, w miarępotrzeby, rzeczoznawcy lub inne osoby posiadające wymagane kwalifikacje zawodowe.3. Do udziału w czynnościach komisji mogą być wezwani:1) inwestor, właściciel lub zarządca oraz użytkownik obiektu budowlanego;2) projektant, przedstawiciel wykonawcy i producenta wyrobów budowlanych;3) osoby odpowiedzialne za nadzór nad wykonywanymi robotami budowlanymi.4. Organ, o którym mowa w art. 74, może nakazać właścicielowi lub zarządcy, w drodzedecyzji, zabezpieczenie miejsca katastrofy oraz obiektu budowlanego, który uległ katastrofie,uporządkowanie terenu lub wykonanie innych niezbędnych czynności i robót budowlanych.Decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu i może być ogłoszona ustnie. W razieniewykonania lub nadmiernej zwłoki w wykonaniu decyzji przez właściciela lub zarządcęobiektu budowlanego, organ zapewni jej wykonanie na koszt i ryzyko zobowiązanego.

Art. 77. Organy, o których mowa w art. 76 ust. 1 pkt 2, mogą przejąć prowadzeniepostępowania wyjaśniającego przyczyny i okoliczności powstania katastrofy budowlanej.

Art. 78. 1. Po zakończeniu prac komisji właściwy organ niezwłocznie wydaje decyzjęokreślającą zakres i termin wykonania niezbędnych robót w celu uporządkowania terenukatastrofy i zabezpieczenia obiektu budowlanego do czasu wykonania robót doprowadzającychobiekt do stanu właściwego.2. Organ, o którym mowa w ust. 1, może zlecić na koszt inwestora, właściciela lub zarządcyobiektu budowlanego sporządzenie ekspertyzy, jeżeli jest to niezbędne do wydania decyzji lub do ustalenia przyczyn katastrofy.

Art. 79. Inwestor, właściciel lub zarządca obiektu budowlanego po zakończeniupostępowania, o którym mowa w art. 78, jest obowiązany podjąć niezwłocznie działanianiezbędne do usunięcia skutków katastrofy budowlanej.

Rozdział 8

Organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego

Art. 80. 1. Zadania administracji architektoniczno-budowlanej wykonują, z zastrzeżeniemust. 3 i 4, następujące organy:1) starosta;2) wojewoda;3) Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego.2. Zadania nadzoru budowlanego wykonują, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, następujące organy:1) powiatowy inspektor nadzoru budowlanego;2) wojewoda przy pomocy wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego jako kierownikawojewódzkiego nadzoru budowlanego, wchodzącego w skład zespolonej administracjiwojewódzkiej;3) Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego.3. (uchylony).4. Administrację architektoniczno-budowlaną i nadzór budowlany w dziedzinie górnictwasprawują organy określone w odrębnych przepisach.

Art. 81. 1. Do podstawowych obowiązków organów administracji architektonicznobudowlaneji nadzoru budowlanego należy:1) nadzór i kontrola nad przestrzeganiem przepisów prawa budowlanego, a w szczególności:a) zgodności zagospodarowania terenu z miejscowymi planami zagospodarowaniaprzestrzennego oraz wymaganiami ochrony środowiska,b) warunków bezpieczeństwa ludzi i mienia w rozwiązaniach przyjętych w projektachbudowlanych, przy wykonywaniu robót budowlanych oraz utrzymywaniu obiektówbudowlanych,c) zgodności rozwiązań architektoniczno-budowlanych z przepisami technicznobudowlanymioraz zasadami wiedzy technicznej,d) właściwego wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie,e) stosowania wyrobów budowlanych;2) wydawanie decyzji administracyjnych w sprawach określonych ustawą;3) (uchylony).2. Przepisu ust. 1 pkt 1 lit. b, c i e nie stosuje się do budownictwa doświadczalnego,wykonywanego na zamkniętych terenach badawczych.3. Organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego kontrolująposiadanie przez osoby wykonujące samodzielne funkcje techniczne w budownictwie uprawnieńdo pełnienia tych funkcji.4. Organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego przywykonywaniu obowiązków określonych przepisami prawa budowlanego mogą dokonywaćczynności kontrolnych. Protokolarne ustalenia dokonane w toku tych czynności stanowiąpodstawę do wydania decyzji oraz podejmowania innych środków przewidzianych w przepisachprawa budowlanego.

Art. 81a. 1. Organy nadzoru budowlanego lub osoby działające z ich upoważnienia mająprawo wstępu:1) do obiektu budowlanego;2) na teren:a) budowy,b) zakładu pracy,c) (uchylona).2. Czynności kontrolne, związane z wykonywaniem uprawnień organów nadzorubudowlanego, przeprowadza się w obecności inwestora, kierownika budowy lub robót,kierownika zakładu pracy lub wyznaczonego pracownika, bądź osób przez nich upoważnionychalbo w obecności właściciela lub zarządcy obiektu, a w lokalu mieszkalnym – w obecnościpełnoletniego domownika i przedstawiciela administracji lub zarządcy budynku.3. W przypadku kontroli podmiotu niebędącego przedsiębiorcą, w razie nieobecności osób, októrych mowa w ust. 2, w uzasadnionych przypadkach, czynności kontrolne mogą byćdokonywane w obecności przywołanego pełnoletniego świadka.4. Czynności kontrolne dotyczące obiektów budowlanych, które są w zarządzie państwobcych albo są użytkowane przez przedstawicieli dyplomatycznych i konsularnych tych państwlub przez inne osoby zrównane z nimi na podstawie ustaw, umów lub powszechnie ustalonychzwyczajów międzynarodowych, mogą być wykonywane za zgodą tych przedstawicieli lub osób.

Art. 81b. (uchylony).

Art. 81c. 1. Organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego przywykonywaniu zadań określonych przepisami prawa budowlanego mogą żądać od uczestnikówprocesu budowlanego, właściciela lub zarządcy obiektu budowlanego, informacji lubudostępnienia dokumentów:1) związanych z prowadzeniem robót, przekazywaniem obiektu budowlanego do użytkowania,utrzymaniem i użytkowaniem obiektu budowlanego;2) świadczących o dopuszczeniu wyrobu budowlanego do obrotu albo jednostkowegozastosowania w obiekcie budowlanym.2. Organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego, w raziepowstania uzasadnionych wątpliwości co do jakości wyrobów budowlanych lub robótbudowlanych, a także stanu technicznego obiektu budowlanego, mogą nałożyć, w drodzepostanowienia, na osoby, o których mowa w ust. 1, obowiązek dostarczenia w określonymterminie odpowiednich ocen technicznych lub ekspertyz. Koszty ocen i ekspertyz ponosi osobazobowiązana do ich dostarczenia.3. Na postanowienie, o którym mowa w ust. 2, przysługuje zażalenie.4. W razie niedostarczenia w wyznaczonym terminie żądanych ocen lub ekspertyz albo wrazie dostarczenia ocen lub ekspertyz, które niedostatecznie wyjaśniają sprawę będącą ichprzedmiotem, organ administracji architektoniczno-budowlanej lub nadzoru budowlanego możezlecić wykonanie tych ocen lub ekspertyz albo wykonanie dodatkowych ocen lub ekspertyz nakoszt osoby zobowiązanej do ich dostarczenia.

Art. 82. 1. Do właściwości organów administracji architektoniczno-budowlanej należąsprawy określone w ustawie i niezastrzeżone do właściwości innych organów.2. Organem administracji architektoniczno-budowlanej pierwszej instancji, z zastrzeżeniemust. 3 i 4, jest starosta.3. Wojewoda jest organem administracji architektoniczno-budowlanej wyższego stopnia wstosunku do starosty oraz organem pierwszej instancji w sprawach obiektów i robótbudowlanych:1) usytuowanych na terenie pasa technicznego, portów i przystani morskich, morskich wódwewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej, a także na innychterenach przeznaczonych do utrzymania ruchu i transportu morskiego;2) hydrotechnicznych piętrzących, upustowych, regulacyjnych, melioracji podstawowych orazkanałów i innych obiektów służących kształtowaniu zasobów wodnych i korzystaniu z nich,wraz z obiektami towarzyszącymi;3) dróg publicznych krajowych i wojewódzkich wraz z obiektami i urządzeniami służącymi doutrzymania tych dróg i transportu drogowego oraz sytuowanymi w granicach pasadrogowego sieciami uzbrojenia terenu – niezwiązanymi z użytkowaniem drogi, a wodniesieniu do dróg ekspresowych i autostrad – wraz z obiektami i urządzeniami obsługipodróżnych, pojazdów i przesyłek;3a) usytuowanych na obszarze kolejowym;4) lotnisk cywilnych wraz z obiektami i urządzeniami towarzyszącymi;5) usytuowanych na terenach zamkniętych,6) (uchylony).4. Rada Ministrów może określić, w drodze rozporządzenia, także inne niż wymienione wust. 3 obiekty i roboty budowlane, w sprawach których organem pierwszej instancji jestwojewoda.

Art. 82a. Starosta nie może powierzyć gminom, w drodze porozumienia, sprawy z zakresuswojej właściwości jako organu administracji architektoniczno-budowlanej. Przepisu art. 5 ust. 2ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592,z późn. zm.9)) nie stosuje się.

Art. 82b. 1. Organy administracji architektoniczno-budowlanej:1) prowadzą rejestr wniosków o pozwolenie na budowę i decyzji o pozwoleniu na budowę iprzekazują do organu wyższego stopnia wprowadzone do niego dane, z zastrzeżeniem pkt1a;1a) prowadzą odrębny rejestr wniosków o pozwolenie na budowę i decyzji o pozwoleniu nabudowę dotyczących terenów zamkniętych;2) przekazują bezzwłocznie organom nadzoru budowlanego:a) kopie ostatecznych decyzji o pozwoleniu na budowę wraz z zatwierdzonym projektembudowlanym,b) kopie ostatecznych odrębnych decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego wraz z tymprojektem,c) kopie innych decyzji, postanowień i zgłoszeń wynikających z przepisów prawabudowlanego;3) uczestniczą, na wezwanie organów nadzoru budowlanego, w czynnościach inspekcyjnych ikontrolnych oraz udostępniają wszelkie dokumenty i informacje związane z tymiczynnościami.2. Rejestr, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, prowadzony jest w formie elektronicznej. Danewprowadza się do rejestru i przesyła drogą elektroniczną do organu wyższego stopnia na bieżąco.3. Dopuszcza się prowadzenie rejestru w innej formie niż określona w ust. 2. W takimprzypadku uwierzytelnioną kopię rejestru przekazuje się do organu wyższego stopnia do piątegodnia każdego miesiąca lub, jeżeli dzień ten jest dniem wolnym od pracy, pierwszego dniaroboczego po tym terminie.4. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowejokreśli, w drodze rozporządzenia, wzory rejestrów wniosków o pozwolenie na budowę i decyzjio pozwoleniu na budowę, sposób ich prowadzenia oraz organy, które mogą prowadzić rejestr wformie, o której mowa w ust. 3, uwzględniając dane i informacje podlegające wpisowi dorejestru.5. Rejestr wniosków o pozwolenie na budowę i decyzji o pozwoleniu na budowę powinienzawierać następujące dane:1) identyfikujące organ prowadzący rejestr;2) pochodzące ze złożonych wniosków i wydanych decyzji, w tym dane osobowe inwestoraoraz dane adresowe zamierzenia budowlanego;3) w przypadku terenów zamkniętych – dotyczące przepisu prawnego, na podstawie któregoteren został uznany za zamknięty.6. Rejestry wniosków o pozwolenie na budowę i decyzji o pozwoleniu na budowę powinnybyć prowadzone w sposób uniemożliwiający zmianę dokonanych wpisów.

Art. 83. 1. Do właściwości powiatowego inspektora nadzoru budowlanego jako organupierwszej instancji należą zadania i kompetencje, o których mowa w art. 40 ust. 2, art. 41 ust. 4,art. 44 ust. 1, art. 48-51, art. 54, art. 55, art. 57 ust. 4, 7 i 8, art. 59, art. 59a, art. 59c ust. 1, art.59d ust. 1, art. 59g ust. 1, art. 62 ust. 1 pkt 3 i ust. 3, art. 65, art. 66, art. 67 ust. 1 i 3, art. 68, art.69, art. 70 ust. 2, art. 71a, art. 74, art. 75 ust. 1 pkt 3 lit. a, art. 76, art. 78 oraz art. 97 ust. 1.2. Organem wyższego stopnia w stosunku do powiatowego inspektora nadzoru budowlanegojest wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego.3. Do właściwości wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego jako organu pierwszejinstancji należą zadania i kompetencje określone w ust. 1, w sprawach, o których mowa w art. 82ust. 3 i 4.

Art. 83a. (uchylony).

Art. 84. 1. Do zadań organów nadzoru budowlanego należy:1) kontrola przestrzegania i stosowania przepisów prawa budowlanego;2) kontrola działania organów administracji architektoniczno-budowlanej;3) badanie przyczyn powstawania katastrof budowlanych;4) współdziałanie z organami kontroli państwowej.2. Organy nadzoru budowlanego są obowiązane do:1) bezzwłocznego przesyłania organom administracji architektoniczno-budowlanej kopiidecyzji i postanowień wynikających z przepisów prawa budowlanego;2) prowadzenia ewidencji decyzji, postanowień i zgłoszeń, o których mowa w art. 82b ust. 1 pkt2;3) prowadzenia ewidencji rozpoczynanych i oddawanych do użytkowania obiektówbudowlanych;4) prowadzenia ewidencji zawiadomień o kontrolach, o których mowa w art. 62 ust. 1 pkt 3.3. (uchylony).4. (uchylony).5. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowejokreśli, w drodze rozporządzenia, wzór i sposób prowadzenia ewidencji rozpoczynanych ioddawanych do użytkowania obiektów budowlanych.6. Ewidencja rozpoczynanych i oddawanych do użytkowania obiektów budowlanychpowinna zawierać w szczególności: określenie organu prowadzącego ewidencję, dane osobowelub nazwę inwestora oraz inne niezbędne dane pochodzące ze składanych zawiadomień i decyzji.

Art. 84a. 1. Kontrola przestrzegania i stosowania przepisów prawa budowlanego obejmuje:1) kontrolę zgodności wykonywania robót budowlanych z przepisami prawa budowlanego,projektem budowlanym i warunkami określonymi w decyzji o pozwoleniu na budowę;2) sprawdzanie posiadania przez osoby pełniące samodzielne funkcje techniczne wbudownictwie właściwych uprawnień do pełnienia tych funkcji;3) sprawdzanie dopuszczenia do stosowania w budownictwie wyrobów budowlanych.2. Organy nadzoru budowlanego, kontrolując stosowanie przepisów prawa budowlanego:1) badają prawidłowość postępowania administracyjnego przed organami administracjiarchitektoniczno-budowlanej oraz wydawanych w jego toku decyzji i postanowień;2) sprawdzają wykonywanie obowiązków wynikających z decyzji i postanowień wydanych napodstawie przepisów prawa budowlanego.

Art. 84b. 1. Kontrolę działalności organów administracji architektoniczno-budowlanejwykonują Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego oraz wojewódzki inspektor nadzorubudowlanego, który wykonuje tę kontrolę w stosunku do starosty.2. Organy nadzoru budowlanego, w wyniku kontroli działania organów administracjiarchitektoniczno-budowlanej, mogą kierować do właściwych organów zalecenia pokontrolne, zwyznaczeniem terminu ich wykonania. O wykonaniu zaleceń oraz o innych działaniachpodjętych w związku z ujawnionymi nieprawidłowościami organy te zawiadamiają niezwłoczniewłaściwe organy nadzoru budowlanego.3. W przypadku ustalenia przez organy nadzoru budowlanego, że zachodzą okolicznościuzasadniające wznowienie postępowania albo stwierdzenie nieważności decyzji wydanej przezorgan administracji architektoniczno-budowlanej, właściwy organ administracji architektonicznobudowlanejwznawia lub wszczyna z urzędu postępowanie.4. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowejokreśli, w drodze rozporządzenia, szczegółowy tryb przeprowadzania kontroli działania organówadministracji architektoniczno-budowlanej oraz wzory protokołów kontrolnych i sposób ichsporządzania.

Art. 85. Współdziałanie organów nadzoru budowlanego z organami administracjiarchitektoniczno-budowlanej i organami kontroli państwowej obejmuje w szczególności:1) uzgadnianie w miarę potrzeb planów kontroli i prowadzenie wspólnych działań kontrolnych;2) przekazywanie i wymianę informacji o wynikach kontroli.

Art. 85a. Do kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy stosuje się przepisy rozdziału5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. Nr 220,poz. 1447 i Nr 239, poz. 1593).

Art. 86. 1. Powiatowy inspektor nadzoru budowlanego jest powoływany przez starostęspośród co najmniej trzech kandydatów wskazanych przez wojewódzkiego inspektora nadzorubudowlanego. Jeżeli starosta nie powoła powiatowego inspektora nadzoru budowlanego wterminie 30 dni od dnia przedstawienia kandydatów, wojewódzki inspektor nadzoru budowlanegowskazuje spośród nich kandydata, którego starosta powołuje na stanowisko powiatowegoinspektora nadzoru budowlanego.2. Starosta odwołuje powiatowego inspektora nadzoru budowlanego:1) w uzgodnieniu z wojewódzkim inspektorem nadzoru budowlanego albo2) na wniosek wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego.3. Powiatowy inspektor nadzoru budowlanego wykonuje swoje zadania przy pomocypowiatowego inspektoratu nadzoru budowlanego.3a. W uzasadnionych przypadkach zakres działania powiatowego inspektora nadzorubudowlanego może obejmować więcej niż jeden powiat.3b. Wojewoda, na wniosek właściwych starostów, może rozszerzyć zakres działaniapowiatowego inspektora nadzoru budowlanego na więcej niż jeden powiat.4. Organizację wewnętrzną i szczegółowy zakres zadań powiatowego inspektoratu nadzorubudowlanego określa powiatowy inspektor nadzoru budowlanego w regulaminieorganizacyjnym.

Art. 87. 1. Wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego powołuje i odwołujewojewoda, za zgodą Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego.2. (uchylony).3. Wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego wykonuje swoje zadania przy pomocywojewódzkiego inspektoratu nadzoru budowlanego.4. Organizację wojewódzkiego inspektoratu nadzoru budowlanego określa regulaminustalony przez wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego i zatwierdzony przez wojewodę.

Art. 88. 1. Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego jest centralnym organem administracjirządowej w sprawach administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego.2. Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego jest organem właściwym w sprawachindywidualnych, rozstrzyganych w drodze postępowania administracyjnego, w zakresiewynikającym z przepisów prawa budowlanego.3. Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego jest powoływany przez Prezesa RadyMinistrów, spośród osób wyłonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru, nawniosek ministra właściwego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej.Prezes Rady Ministrów odwołuje Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego.3a. Stanowisko Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego może zajmować osoba, która:1) posiada tytuł zawodowy magistra lub równorzędny;2) jest obywatelem polskim;3) korzysta z pełni praw publicznych;4) nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślneprzestępstwo skarbowe;5) posiada kompetencje kierownicze;6) ma co najmniej 6-letni staż pracy, w tym co najmniej 3-letni staż pracy na stanowiskukierowniczym;7) posiada wykształcenie i wiedzę z zakresu spraw należących do właściwości GłównegoInspektora Nadzoru Budowlanego.3b. Informację o naborze na stanowisko Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanegoogłasza się przez umieszczenie ogłoszenia w miejscu powszechnie dostępnym w siedzibie urzęduoraz w Biuletynie Informacji Publicznej urzędu i Biuletynie Informacji Publicznej KancelariiPrezesa Rady Ministrów. Ogłoszenie powinno zawierać:1) nazwę i adres urzędu;2) określenie stanowiska;3) wymagania związane ze stanowiskiem wynikające z przepisów prawa;4) zakres zadań wykonywanych na stanowisku;5) wskazanie wymaganych dokumentów;6) termin i miejsce składania dokumentów;7) informację o metodach i technikach naboru.3c. Termin, o którym mowa w ust. 3b pkt 6, nie może być krótszy niż 10 dni od dniaopublikowania ogłoszenia w Biuletynie Informacji Publicznej Kancelarii Prezesa RadyMinistrów.3d. Nabór na stanowisko Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego przeprowadza zespół,powołany przez ministra właściwego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej imieszkaniowej, liczący co najmniej 3 osoby, których wiedza i doświadczenie dają rękojmięwyłonienia najlepszych kandydatów. W toku naboru ocenia się doświadczenie zawodowekandydata, wiedzę niezbędną do wykonywania zadań na stanowisku, na które jestprzeprowadzany nabór, oraz kompetencje kierownicze.3e. Ocena wiedzy i kompetencji kierowniczych, o których mowa w ust. 3d, może byćdokonana na zlecenie zespołu przez osobę niebędącą członkiem zespołu, która posiadaodpowiednie kwalifikacje do dokonania tej oceny.3f. Członek zespołu oraz osoba, o której mowa w ust. 3e, mają obowiązek zachowania wtajemnicy informacji dotyczących osób ubiegających się o stanowisko, uzyskanych w trakcienaboru.3g. W toku naboru zespół wyłania nie więcej niż 3 kandydatów, których przedstawiaministrowi właściwemu do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej.3h. Z przeprowadzonego naboru zespół sporządza protokół zawierający:1) nazwę i adres urzędu;2) określenie stanowiska, na które był prowadzony nabór, oraz liczbę kandydatów;3) imiona, nazwiska i adresy nie więcej niż 3 najlepszych kandydatów uszeregowanych wedługpoziomu spełniania przez nich wymagań określonych w ogłoszeniu o naborze;4) informację o zastosowanych metodach i technikach naboru;5) uzasadnienie dokonanego wyboru albo powody niewyłonienia kandydata;6) skład zespołu.3i. Wynik naboru ogłasza się niezwłocznie przez umieszczenie informacji w BiuletynieInformacji Publicznej urzędu i Biuletynie Informacji Publicznej Kancelarii Prezesa RadyMinistrów. Informacja o wyniku naboru zawiera:1) nazwę i adres urzędu;2) określenie stanowiska, na które był prowadzony nabór;3) imiona, nazwiska wybranych kandydatów oraz ich miejsca zamieszkania w rozumieniuprzepisów Kodeksu cywilnego albo informację o niewyłonieniu kandydata.3j. Umieszczenie w Biuletynie Informacji Publicznej Kancelarii Prezesa Rady Ministrówogłoszenia o naborze oraz o wyniku tego naboru jest bezpłatne.4. (uchylony).5. (uchylony).6. (uchylony).7. (uchylony).8. (uchylony).9. Zastępcy Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego są powoływani przez ministrawłaściwego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej, spośród osóbwyłonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru, na wniosek Głównego InspektoraNadzoru Budowlanego. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej imieszkaniowej odwołuje zastępców Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego.10. Zespół przeprowadzający nabór na stanowiska, o których mowa w ust. 9, powołujeGłówny Inspektor Nadzoru Budowlanego.11. Do sposobu przeprowadzania naboru na stanowiska, o których mowa w ust. 9, stosuje sięodpowiednio ust. 3a-3j.

Art. 88a. 1. Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego wykonuje zadania określoneprzepisami prawa budowlanego, a w szczególności:1) pełni funkcję organu wyższego stopnia w rozumieniu Kodeksu postępowaniaadministracyjnego w stosunku do wojewodów i wojewódzkich inspektorów nadzorubudowlanego oraz sprawuje nadzór nad ich działalnością;2) kontroluje działanie organów administracji architektoniczno-budowlanej i nadzorubudowlanego;3) prowadzi w formie elektronicznej centralne rejestry:a) osób posiadających uprawnienia budowlane,b) rzeczoznawców budowlanych,c) ukaranych z tytułu odpowiedzialności zawodowej.2. W rejestrach, o których mowa w ust. 1 pkt 3, zamieszcza się następujące dane:1) imiona i nazwisko;2) adres;3) numer PESEL – w stosunku do osób posiadających obywatelstwo polskie, albo numerpaszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość – w stosunku do osóbnieposiadających obywatelstwa polskiego;4) informację o wykształceniu i tytułach naukowych;5) numer, datę i miejsce wydania decyzji;6) organ wydający decyzję;7) podstawę prawną wydania decyzji;8) numer, specjalność i zakres uprawnień budowlanych;9) informację o przynależności do właściwej okręgowej izby samorządu zawodowego;10) określenie zakresu rzeczoznawstwa – w rejestrze rzeczoznawców budowlanych;11) informację o nałożonej karze z tytułu odpowiedzialności zawodowej w budownictwie – wrejestrze ukaranych z tytułu odpowiedzialności zawodowej;12) numer kancelaryjny;13) pozycję rejestru;14) datę wpisu do rejestru.3. Zakres informacji o nałożonej karze z tytułu odpowiedzialności zawodowej wbudownictwie obejmuje dane identyfikujące decyzję o nałożeniu kary oraz dane dotyczącenałożonej kary.4. Zakres, o którym mowa w ust. 3, obejmuje następujące dane:1) numer decyzji o nadaniu uprawnień lub tytułu rzeczoznawcy;2) datę i miejsce wydania decyzji o nałożeniu kary;3) wskazanie organu wydającego decyzję;4) podstawę prawną;5) funkcję uczestnika;6) datę, miejsce i kwalifikację prawną popełnionego czynu;7) rodzaj kary;8) terminy egzaminów;9) datę upływu kary;10) status kary;11) inne uwagi dotyczące kary.5. Udostępnieniu podlegają dane wymienione w ust. 2 pkt 1, 8-11 i w ust. 4 pkt 2, 3, 5-7, 9 i10, a dane osób wpisanych do rejestrów przed dniem 1 stycznia 2007 r. – na ich wniosek złożonyw formie pisemnej.6. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowejokreśli, w drodze rozporządzenia, wzory i sposób prowadzenia rejestrów, o których mowa w ust.1 pkt 3, oraz dokumenty dołączane do wniosku o wpis do rejestrów, stanowiące podstawędokonania wpisu, uwzględniając dane i informacje podlegające wpisowi do rejestru.

Art. 88b. 1. Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego wykonuje swoje zadania przy pomocyGłównego Urzędu Nadzoru Budowlanego.2. Organizację Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego określa statut nadany, w drodzerozporządzenia, przez Prezesa Rady Ministrów.3. Organizację wewnętrzną i szczegółowy zakres zadań Głównego Urzędu NadzoruBudowlanego określa Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego w regulaminie organizacyjnym.

Art. 89. (uchylony).

Art. 89a. Do właściwości organów administracji architektoniczno-budowlanej i nadzorubudowlanego w dziedzinie górnictwa należą sprawy i związane z nimi środki działania określonew ustawie, dotyczące obiektów i robót budowlanych zakładów górniczych.

Art. 89b. Wojewoda w sprawach, o których mowa w art. 82 ust. 3 pkt 1 i 5, oraz właściweorgany administracji architektoniczno-budowlanej w dziedzinie górnictwa przy wydawaniupozwolenia na budowę są obowiązani do sprawdzenia posiadania przez inwestora postanowieniao uzgodnieniu, o którym mowa w art. 33 ust. 2 pkt 4.

Art. 89c. 1. W przypadkach bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia ludzi związanychz budową, utrzymaniem lub rozbiórką obiektów budowlanych starosta, wójt, burmistrz iprezydent miasta mogą wydać właściwemu powiatowemu inspektorowi nadzoru budowlanegopolecenie podjęcia działań zmierzających do usunięcia tego zagrożenia. Przepisy art. 10 ust. 2ustawy z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz. U. Nr 62, poz. 558, z późn.zm.10)) stosuje się odpowiednio.2. Starosta, wójt, burmistrz i prezydent miasta ponoszą wyłączną odpowiedzialność za treśćpolecenia, o którym mowa w ust. 1.3. Polecenie przekazane ustnie wymaga potwierdzenia na piśmie.4. Polecenie podlega niezwłocznemu wykonaniu. Powiatowy inspektor nadzorubudowlanego przedkłada bezzwłocznie sprawę wojewódzkiemu inspektorowi nadzorubudowlanego, jeżeli nie jest w stanie wykonać polecenia albo jeżeli polecenie narusza prawo.5. Polecenie naruszające prawo jest nieważne. O nieważności polecenia rozstrzygawojewoda.

Rozdział 9

Przepisy karne

Art. 90. Kto, w przypadkach określonych w art. 48, art. 49b, art. 50 ust. 1 pkt 1 lub art. 50ust. 1 pkt 2, wykonuje roboty budowlane,podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Art. 91. 1. Kto:1) udaremnia określone ustawą czynności właściwych organów,2) wykonuje samodzielną funkcję techniczną w budownictwie, nie posiadając odpowiednichuprawnień budowlanych lub prawa wykonywania samodzielnej funkcji technicznej wbudownictwie,podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.2. (uchylony).

Art. 91a. Kto nie spełnia, określonego w art. 61, obowiązku utrzymania obiektubudowlanego w należytym stanie technicznym, użytkuje obiekt w sposób niezgodny z przepisamilub nie zapewnia bezpieczeństwa użytkowania obiektu budowlanego, podlega grzywnie niemniejszej niż 100 stawek dziennych, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności doroku.

Art. 92. 1. Kto:1) w razie katastrofy budowlanej nie dopełnia obowiązków określonych w art. 75 lub art. 79,2) nie spełnia, określonego w art. 70 ust. 1, obowiązku usunięcia stwierdzonych uszkodzeń lubuzupełnienia braków, mogących spowodować niebezpieczeństwo dla ludzi lub mienia bądźzagrożenie środowiska,3) utrudnia, określone ustawą, czynności właściwych organów,podlega karze aresztu albo karze ograniczenia wolności, albo karze grzywny.2. Tej samej karze podlega kto, pomimo zastosowania środków egzekucji administracyjnej:1) nie stosuje się do wydanych, na podstawie ustawy, decyzji właściwych organów;2) (uchylony).

Art. 93. Kto:1) przy projektowaniu lub wykonywaniu robót budowlanych w sposób rażący nie przestrzegaprzepisów art. 5,1a) przy wykonywaniu robót budowlanych stosuje wyroby, naruszając przepis art. 10,2) (uchylony),3) dokonuje rozbiórki obiektu budowlanego lub jego części, naruszając przepisy art. 28 lub art.31 ust. 2,4) przystępuje do budowy lub prowadzi roboty budowlane bez dopełnienia wymagańokreślonych w art. 41 ust. 4, art. 42, art. 44, art. 45,5) dostarcza lub umożliwia dostarczenie energii, wody, ciepła lub gazu, naruszając przepis art.41 ust. 5,6) wykonuje roboty budowlane w sposób odbiegający od ustaleń i warunków określonych wprzepisach, pozwoleniu na budowę lub rozbiórkę bądź w zgłoszeniu budowy lub rozbiórki,bądź istotnie odbiegający od zatwierdzonego projektu,7) (uchylony),8) nie spełnia obowiązku, o którym mowa w art. 62 ust. 1,9) nie spełnia, określonych w art. 63 lub art. 64 ust. 1 i 3, obowiązków przechowywaniadokumentów, związanych z obiektem budowlanym lub prowadzenia książki obiektubudowlanego,9a) nie spełnia obowiązku przesłania protokołu, o którym mowa w art. 70 ust. 2,9b) zmienia sposób użytkowania obiektu budowlanego lub jego części bez wymaganegozgłoszenia, o którym mowa w art. 71 ust. 2, albo pomimo wniesienia sprzeciwu, o którymmowa w art. 71 ust. 3-5,10) nie udziela informacji lub nie udostępnia dokumentów, o których mowa w art. 81c ust. 1,żądanych przez właściwy organ, związanych z prowadzeniem robót budowlanych,przekazaniem obiektu budowlanego do użytkowania lub jego utrzymaniem,11) sporządza i przekazuje do obrotu prawnego świadectwo charakterystyki energetycznejbudynku, lokalu lub będącej nieruchomością części budynku stanowiącej samodzielną całośćtechniczno-użytkową nie posiadając uprawnień, o których mowa w art. 5 ust. 8,podlega karze grzywny.

Art. 94. Orzekanie w sprawach o czyny, określone w art. 92 i art. 93, następuje na podstawieprzepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.

Rozdział 10

Odpowiedzialność zawodowa w budownictwie

Art. 95. Odpowiedzialności zawodowej w budownictwie podlegają osoby wykonującesamodzielne funkcje techniczne w budownictwie, które:1) dopuściły się występków lub wykroczeń, określonych ustawą;2) zostały ukarane w związku z wykonywaniem samodzielnych funkcji technicznych wbudownictwie;3) wskutek rażących błędów lub zaniedbań, spowodowały zagrożenie życia lub zdrowia ludzi,bezpieczeństwa mienia lub środowiska albo znaczne szkody materialne;4) nie spełniają lub spełniają niedbale swoje obowiązki;5) uchylają się od podjęcia nadzoru autorskiego lub wykonują niedbale obowiązki wynikające zpełnienia tego nadzoru.

Art. 96. 1. Popełnienie czynów powodujących odpowiedzialność zawodową wbudownictwie jest zagrożone następującymi karami:1) upomnieniem;2) upomnieniem z jednoczesnym nałożeniem obowiązku złożenia, w wyznaczonym terminie,egzaminu, o którym mowa w art. 12 ust. 3;3) zakazem wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie, na okres od rokudo 5 lat, połączonym z obowiązkiem złożenia, w wyznaczonym terminie, egzaminu, októrym mowa w art. 12 ust. 3.2. Przy nakładaniu kary należy uwzględnić dotychczasową karalność z tytułuodpowiedzialności zawodowej w budownictwie.3. O zakazie wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie orzeka się wprzypadku znacznego społecznego niebezpieczeństwa czynu.4. Zakaz wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie może byćorzeczony również w stosunku do osoby, która:1) pomimo dwukrotnego upomnienia ponownie dopuściła się czynu, powodującegoodpowiedzialność zawodową;2) uchyla się od złożenia nakazanego egzaminu.5. Zakaz wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie określa się wlatach i miesiącach. Kara biegnie od dnia, w którym decyzja o ukaraniu stała się ostateczna.6. Osobie ukaranej z jednoczesnym nałożeniem obowiązku złożenia egzaminu, która wwyznaczonym terminie egzaminu nie zdała, wyznacza się termin dodatkowy, nie krótszy niż 3miesiące i nie dłuższy niż 6 miesięcy. W przypadku nieuzyskania oceny pozytywnej w terminiedodatkowym, stwierdza się utratę uprawnień do pełnienia samodzielnej funkcji technicznej wbudownictwie.

Art. 97. 1. Postępowanie w sprawie odpowiedzialności zawodowej w budownictwiewszczyna się na wniosek organu nadzoru budowlanego, właściwego dla miejsca popełnieniaczynu lub stwierdzającego popełnienie czynu, złożony po przeprowadzeniu postępowaniawyjaśniającego.2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, powinien zawierać określenie zarzucanego czynu,uzasadnienie faktyczne i prawne oraz wskazanie dowodów.3. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, może złożyć w zakresie swojej właściwości organsamorządu zawodowego.

Art. 98. 1. W sprawach odpowiedzialności zawodowej w budownictwie orzekają organysamorządu zawodowego.2. Właściwość organów samorządu zawodowego w sprawach odpowiedzialności zawodowejw budownictwie regulują odrębne przepisy.

Art. 99. 1. Ostateczną decyzję o ukaraniu, w trybie odpowiedzialności zawodowej wbudownictwie, przesyła się do wiadomości:1) jednostce organizacyjnej zatrudniającej osobę ukaraną;2) właściwemu stowarzyszeniu;3) organowi, który wydał ukaranemu uprawnienia do pełnienia samodzielnej funkcjitechnicznej w budownictwie;4) Głównemu Inspektorowi Nadzoru Budowlanego.2. Informacja o karze z tytułu odpowiedzialności zawodowej, orzeczonej decyzją, o którejmowa w ust. 1, podlega wpisowi do centralnego rejestru ukaranych.

Art. 100. Nie można wszcząć postępowania z tytułu odpowiedzialności zawodowej wbudownictwie po upływie 6 miesięcy od dnia powzięcia przez organy nadzoru budowlanegowiadomości o popełnieniu czynu, powodującego tę odpowiedzialność i nie później niż poupływie 3 lat od dnia zakończenia robót budowlanych albo zawiadomienia o zakończeniubudowy lub wydania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie obiektu budowlanego.

Art. 101. 1. Organ, który orzekał w I instancji o odpowiedzialności zawodowej wbudownictwie, na wniosek ukaranego, orzeka o zatarciu kary, jeżeli ukarany:1) wykonywał samodzielną funkcję techniczną w budownictwie przez okres:a) 2 lat – w przypadku kary określonej w art. 96 ust. 1 pkt 1,b) 3 lat – od złożenia egzaminu – w przypadku kary określonej w art. 96 ust. 1 pkt 2,c) 5 lat – po przywróceniu prawa wykonywania samodzielnej funkcji technicznej wbudownictwie – w przypadku kary określonej w art. 96 ust. 1 pkt 3;2) w okresach, o których mowa w pkt 1, nie był ponownie ukarany jedną z kar określonych wart. 96 ust. 1.2. Informację o zatarciu kary organ, o którym mowa w ust. 1, przesyła do wiadomościzainteresowanemu oraz jednostkom organizacyjnym, stowarzyszeniom i organom, o którychmowa w art. 99 ust. 1.3. Zatarcie kary podlega odnotowaniu w centralnym rejestrze ukaranych.

Art. 102. (uchylony).

Rozdział 11

Przepisy przejściowe i końcowe

Art. 103. 1. Do spraw wszczętych przed dniem wejścia w życie ustawy, a niezakończonychdecyzją ostateczną, stosuje się przepisy ustawy, z zastrzeżeniem ust. 2.2. Przepisu art. 48 nie stosuje się do obiektów, których budowa została zakończona przeddniem wejścia w życie ustawy lub w stosunku do których przed tym dniem zostało wszczętepostępowanie administracyjne. Do takich obiektów stosuje się przepisy dotychczasowe.3. Właściwość organów do załatwiania spraw, o których mowa w ust. 1, określa się napodstawie przepisów ustawy.

Art. 104. Osoby, które, przed dniem wejścia w życie ustawy, uzyskały uprawnieniabudowlane lub stwierdzenie posiadania przygotowania zawodowego do pełnienia samodzielnychfunkcji technicznych w budownictwie, zachowują uprawnienia do pełnienia tych funkcji wdotychczasowym zakresie.

Art. 105. 1. Decyzje o dopuszczeniu do powszechnego stosowania w budownictwie nowychmateriałów budowlanych, wydane przed dniem wejścia w życie ustawy, pozostają w mocy wdotychczasowym zakresie.2. Do dnia 30 czerwca 1996 r. za dopuszczone do obrotu i stosowania w budownictwieuznaje się, oprócz wyrobów, na które wydano certyfikat zgodności, zgodnie z art. 10 ust. 2 pkt 2lit. a), także wyroby, na które wydano certyfikat zgodności lub deklarację zgodności z normąbranżową.

Art. 106. W ustawie z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. Nr 81,poz. 351 i z 1994 r. Nr 27, poz. 96) w art. 6 w ust. 2 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu:”Minister Spraw Wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, zakres, tryb i zasadyuzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej.”

Art. 107. 1. Traci moc ustawa z dnia 24 października 1974 r. – Prawo budowlane (Dz. U. Nr38, poz. 229, z 1981 r. Nr 12, poz. 57, z 1983 r. Nr 44, poz. 200 i 201, z 1984 r. Nr 35, poz. 185 i186, z 1987 r. Nr 21, poz. 124, z 1988 r. Nr 41, poz. 324 oraz z 1990 r. Nr 34, poz. 198), zzastrzeżeniem art. 103 ust. 2.

2. Do czasu wydania przepisów wykonawczych, przewidzianych w ustawie, nie dłużejjednak niż przez okres 3 miesięcy od dnia jej wejścia w życie, zachowują moc przepisydotychczasowe, jeżeli nie są z nią sprzeczne.

Art. 108. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1995 r.

______

1) Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji transpozycji dyrektywy Rady92/57/EWG z dnia 24 czerwca 1992 r. w sprawie wdrożenia minimalnych wymagańbezpieczeństwa i ochrony zdrowia na tymczasowych lub ruchomych budowach (ósmaszczegółowa dyrektywa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WEL 245 z 26.08.1992, str. 6; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 2, str. 71).2) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 23, poz. 221, Nr 153,poz. 1271 i Nr 240, poz. 2052, z 2003 r. Nr 124, poz. 1152 i Nr 190, poz. 1864, z 2004 r. Nr141, poz. 1492, z 2005 r. Nr 150, poz. 1247, z 2008 r. Nr 210, poz. 1321 oraz z 2010 r. Nr200, poz. 1326.3) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1971 r. Nr 27, poz. 252, z 1976 r.Nr 19, poz. 122, z 1982 r. Nr 11, poz. 81, Nr 19, poz. 147 i Nr 30, poz. 210, z 1984 r. Nr 45,poz. 242, z 1985 r. Nr 22, poz. 99, z 1989 r. Nr 3, poz. 11, z 1990 r. Nr 34, poz. 198, Nr 55,poz. 321 i Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 107, poz. 464 i Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 17,poz. 78, z 1994 r. Nr 27, poz. 96, Nr 85, poz. 388 i Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 83, poz.417, z 1996 r. Nr 114, poz. 542, Nr 139, poz. 646 i Nr 149, poz. 703, z 1997 r. Nr 43, poz.272, Nr 115, poz. 741, Nr 117, poz. 751 i Nr 157, poz. 1040, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr117, poz. 758, z 1999 r. Nr 52, poz. 532, z 2000 r. Nr 22, poz. 271, Nr 74, poz. 855 i 857, Nr88, poz. 983 i Nr 114, poz. 1191, z 2001 r. Nr 11, poz. 91, Nr 71, poz. 733, Nr 130, poz.1450 i Nr 145, poz. 1638, z 2002 r. Nr 113, poz. 984 i Nr 141, poz. 1176, z 2003 r. Nr 49,poz. 408, Nr 60, poz. 535, Nr 64, poz. 592 i Nr 124, poz. 1151, z 2004 r. Nr 91, poz. 870, Nr96, poz. 959, Nr 162, poz. 1692, Nr 172, poz. 1804 i Nr 281, poz. 2783, z 2005 r. Nr 48, poz.462, Nr 157, poz. 1316 i Nr 172, poz. 1438, z 2006 r. Nr 133, poz. 935 i Nr 164, poz. 1166, z2007 r. Nr 80, poz. 538, Nr 82, poz. 557 i Nr 181, poz. 1287, z 2008 r. Nr 116, poz. 731, Nr163, poz. 1012, Nr 220, poz. 1425 i 1431 i Nr 228, poz. 1506, z 2009 r. Nr 42, poz. 341, Nr79, poz. 662 i Nr 131, poz. 1075 oraz z 2010 r. Nr 40, poz. 222 i Nr 155, poz. 1037.4) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2008 r. Nr 227, poz. 1505, z 2009r. Nr 42, poz. 340, Nr 84, poz. 700 i Nr 157, poz. 1241 oraz z 2010 r. Nr 28, poz. 145, Nr106, poz. 675, Nr 119, poz. 804, Nr 143, poz. 963 i Nr 182, poz. 1228.5) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2003 r. Nr 170,poz. 1652, z 2004 r. Nr 6, poz. 41, Nr 93, poz. 895 i Nr 273, poz. 2703, z 2005 r. Nr 203,poz. 1683, z 2006 r. Nr 220, poz. 1600 i Nr 249, poz. 1834, z 2007 r. Nr 21, poz. 125, z 2008r. Nr 171, poz. 1055 oraz z 2009 r. Nr 92, poz. 753 i Nr 98, poz. 817.6) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 113, poz. 984 i Nr153, poz. 1271, z 2003 r. Nr 80, poz. 717 oraz z 2006 r. Nr 220, poz. 1600.7) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 176,poz. 1238 i Nr 191, poz. 1374, z 2008 r. Nr 59, poz. 359, Nr 144, poz. 902, Nr 206, poz.1289 i Nr 227, poz. 1505 oraz z 2009 r. Nr 1, poz. 3, Nr 18, poz. 97, Nr 19, poz. 100, Nr 98,poz. 817, Nr 115, poz. 966, Nr 157, poz. 1241 i Nr 214, poz. 1658.8) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2005 r. Nr 85,poz. 727, Nr 86, poz. 732 i Nr 143, poz. 1199, z 2006 r. Nr 66, poz. 470, Nr 104, poz. 708,Nr 143, poz. 1031, Nr 217, poz. 1590 i Nr 225, poz. 1635, z 2007 r. Nr 112, poz. 769, Nr120, poz. 818, Nr 192, poz. 1378 i Nr 225, poz. 1671, z 2008 r. Nr 118, poz. 745, Nr 141,poz. 888, Nr 180, poz. 1109 i Nr 209, poz. 1316, 1318 i 1320, z 2009 r. Nr 18, poz. 97, Nr44, poz. 362, Nr 57, poz. 466, Nr 131, poz. 1075, Nr 157, poz. 1241, Nr 166, poz. 1317, Nr168, poz. 1323, Nr 213, poz. 1652 i Nr 216, poz. 1676 oraz z 2010 r. Nr 40, poz. 230, Nr 57,poz. 355, Nr 127, poz. 858, Nr 167, poz. 1131, Nr 182, poz. 1228 i Nr 197, poz. 1306.9) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 23,poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271, Nr 200, poz. 1688 i Nr 214,poz. 1806, z 2003 r. Nr 162, poz. 1568, z 2004 r. Nr 102, poz. 1055 i Nr 167, poz. 1759, z2007 r. Nr 173, poz. 1218, z 2008 r. Nr 180, poz. 1111 i Nr 223, poz. 1458, z 2009 r. Nr 92,poz. 753 i Nr 157, poz. 1241 oraz z 2010 r. Nr 28, poz. 142 i 146, Nr 40, poz. 230 i Nr 106,poz. 675.10) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 74, poz. 676, z 2006 r.Nr 50, poz. 360 i Nr 191, poz. 1410, z 2007 r. Nr 89, poz. 590 oraz z 2009 r. Nr 11, poz. 59.

Menu